سامان سفالگر روزنامه نگار: نشریه “اکونومیست” در گزارشی، با اشاره به اوج گیری فناوریهای مرتبط با هوش مصنوعی، به طور خاص به این نکته می‌پردازد که گسترش این قبیل فناوری‌ها عملاً در حال تبدیل کردن فعالیت یادگیری زبان از سوی انسانهای مختلف در اقصی نقاط جهان، به امری بیهوده است. مساله ای که به ویژه از حیث اجتماعی حامل تبعات و پیامدهای به شدت منفی است.
به گزارش «نقش اقتصاد»، اکونومیست در گزارش خود می‌نویسد: «در تعطیلات، بسیاری از افراد به سفرهای خارجی و کشورهایی می‌روند که لزوماً زبان آن‌ها را بلد نیستند. روزی روزگاری، افراد برای اینکه بر این چالش غلبه کنند، کتاب‌های فرهنگ لغت و دیکشنری‌های زبانِ کشور میزبان را با خود حمل می‌کردند. با این حال، با تبدیل شدن زبان انگلیسی به زبان بین المللی در جهان، این چالش تا حدی کمرنگ شد. با این همه، باید توجه داشته باشیم که اغلب مردم کره‌زمین، حداقل 7 میلیارد نفر از جمعیت 8 میلیاردی جهان، هنوز به زبان انگلیسی صحبت نمی‌کنند. این مساله موجب می‌شود که مثلاً آن‌ها وقتی در یک کشور خارجی حضور پیدا می‌کنند و انگلیسی نیز بلد نیستند، به پانتومیم روی آورند. با این حال، یک شگفتانه جدید در راه است که می‌تواند کلاً صورت مساله را حل کند و آن چیزی جز استفاده از فناوری و مخصوصاً هوش مصنوعی نیست. اکنون شمار زیادی از انسان‌ها در اقصی نقاط جهان از ابزارهای ساده و حتی رایگانِ حوزه فناوری استفاده می‌کنند تا نه تنها متون مختلف (به زبان‌های خارجی) را متوجه شوند، بلکه حتی به زبان‌های دیگر صحبت کنند. نرم افزارهای مختلف عملاً آنچه شما در قالب ورودی به آن‌ها می‌دهید را به زبان‌های دیگر ترجمه می‌کنند و در فاصله زمانی بسیار کمی نتایج تقریباً دقیقی را در اختیار شما قرار می‌دهند. البته که در این فضا امکان دارد هنوز با شگفتانه های دیگری نیز رو به رو شوید. به عنوان مثال “گوگل ترنسلیت” یکی از شناخته شده ترین نام‌ها در حوزه ماشین‌های ترجمه است با این حال، این ماشین ترجمه نیز بعضاً اشتباهات فاحشی دارد. مثلاً فرض کنید که در یک رستوران در کشوری خارجی نظیر ایتالیا یا فرانسه نشسته‌اید و می‌خواهید بگویید که: “همسر من از مواد غذایی فاقد گلوتن استفاده می‌کند”. ماشین ترجمه این عبارت را اینگونه به زبان‌های ایتالیایی و فرانسوی ترجمه می‌کند: “همسر من فاقد گلوتن است!” در واقع، ماشین ترجمه گوگل ترنسلیت به جای آنکه عبارت‌ها را به درستی ترجمه کند، عمدتاً معطوف به ترجمه درستِ واژگان است. در این راستا، برخی پیشنهاد می‌کنند که ماشین ترجمه DeepL گزینه بهتری برای استفاده افراد جهت ترجمه عبارات مختلف است. در عین حال فناوریهای جدید هوش مصنوعی که مثلاً خود را در قالب فناوری “چت جی پی تی” نشان داده نیز از توانایی‌های زبانی بسیار خوبی برخوردار هستند. در این راستا، در قالب چت جی پی تی، به جای وارد کردن یک متن مشخص برای ترجمه، کاربران می‌توانند به چت جی پی تی بگویند که یک پیام را به زبان اسپانیایی برای گارسونِ رستوران بنویسد که در قالب آن به این مساله اشاره شود که مثلاً “من و همسرم از منوی رستوران شما رضایت داریم اما همسر من از مواد غذایی فاقد گلوتن استفاده می‌کند. از این رو، مایلیم فهرست این غذاها را داشته باشیم”. جالب اینکه استفاده از چت جی پی تی در برخی موارد حتی می‌تواند ترجمه‌هایی را به زبان‌های مقصد و هدف ارائه کند که بعضاً شباهت بسیار بالایی را به این زبان‌ها به ویژه در قالبِ گویش محلی آن‌ها دارند. سفر همواره یکی از محرک‌های بزرگ برای تحصیل و مطالعه بوده است. با این حال، در شرایط کنونی که ابزارهای هوش مصنوعی رشد قابل توجهی داشته‌اند، تا حدی اولویت‌ها در این حوزه تغییر کرده‌اند و راحت‌طلبیِ بیشتر انسان‌ها را به همراه داشته‌اند. در این راستا، برخی این نگرانی را دارند که مبادا یادگیری زبان به تدریج به دلیل پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، به امری بیخود و بی معنا تبدیل شود. در واقع، ما به عصری که افراد از طریق ماشین‌های فناوری اقدام به صحبت با دیگران می‌کنند، بسیار نزدیک هستیم. معادله‌ای که سبب می‌شود بسیاری از توانایی‌ها که پیشتر به سختی به دست می‌آمدند، اکنون اغلب به راحتی در دسترس شوند و همگان نیز امکانِ استفاده از آن‌ها را داشته باشند. در این میان، برخی نیز نگرانی‌های به مراتب کمتری دارند. اغلب انسان‌ها به خارج سفر نمی‌کنند و یا ارتباط مستمری با فرهنگ خارجی ندارند که این مساله آن‌ها را وادار کند تا رویِ مسلط شدن خود بر زبان‌های خارجی کار کنند. در عین حال، انسانهای زیادی نیز وجود ندارند که صرفاً برای آموزش و تقویت مغز خود و افزایش مهارت‌هایشان اقدام به یادگیری زبان‌های خارجی می‌کنند. این دسته از افراد در تعطیلاتشان صرفاً می‌خواهند خوش بگذرانند و مشکلات زبانی خود در یک کشور خارجی را به صورت موقت رفع کنند. در همین نقطه است که اساساً استدلال افراد در استفاده از هوش مصنوعی جهت ارتقا قابلیت‌های خود در کشورهای خارجی، به دو طیف عمده تقسیم می‌شود. افرادی هستند که می‌خواهند با یادگیری زبان‌های خارجی، خود را در فرهنگ کشورهای مقصد غوطه‌ور و غرق کنند. برای این طیف‌ها، استفاده از فناروی و هوش مصنوعی امکانات مناسبی را فراهم می‌کند. با این حال، برخی دیگر نیز به کلیت فرآیند مذکور به دیده تردید می‌نگرند و مثلاً میان اینکه از فناوری هوش مصنوعی استفاده کنند یا خود نیز برای تقویت مهارت‌های زبانیشان کاری کنند، مردد می‌مانند. جالب است که توسعه فناوری هوش مصنوعی از همین حالا سبب شده تا شمار قابل توجهی از مدارس زبان در کشورهایی نظیر بریتانیا و آمریکا تعطیل شوند. باید توجه داشت که استفاده از هوش مصنوعی جهت تکلم به زبان دیگر و یا رساندن منظور خود به دیگران، امری ساده است که البته از ماهیت اجتماعیِ زبان و یادگیری آن عاری و تهی است. به بیان ساده‌تر، مساله پیوند فرهنگی در بحث استفاده از هوش مصنوعی برای تکلم به زبان خارجی مورد غفلت قرار می‌گیرد و صرفاً یک رابطه ماشینی با جامعه هدف برقرار می‌شود. به یاد داشته باشیم که ارتباطِ درست میان انسان‌ها، نیازی به واسطه ندارد.»
منبع: نشریه اکونومیست
