صدیقه بهزادپور روزنامه نگار: پرداخت مالیات در اکثر کشورها حتی با نظام مالیاتی قوی با اکراه و اجبار از سوی مودیان انجام می‌شود، کارشناسان معتقدند اگر فلسفه پرداخت مالیات برای همگان شفاف شود و بر این باور نباشند که اگر منابع درآمدی دیگری مانند نفت، منابع زیرزمینی، نفت و … در کشور داشته باشند نیازی به درآمدهای مالیاتی ندارند می‌توان از سطح رفاه و توسعه اجتماعی بیشتری برخوردار بود.
درحقیقت باور اینکه بسیاری از منابع خدادادی متعلق به گروه و قشر خاصی در زمان محدودی نیست موجب می‌شود تا حاکمان منابع متعدد و بیشتری برای اجرای پروژه‌های عمرانی و … اداره کشور تعریف کنند که از جمله مهمترین و عادلانه‌ترین آنها می‌توان به مالیات اشاره کرد. به عبارتی تسهیل در مالیات ستانی نیاز به فرهنگ سازی بیشتری دارد تا دریافت مالیات از اشخاص حقیقی و حقوقی با توجه به میزان فعالیت و درآمد آنها را نوعی تحقق عدالت اجتماعی دانست تا ضرب المثل «آنکه بامش بیش برفش بیش» نیز مصداق عینی یابد. دریافت مالیات از اشخاص حقیقی و حقوقی باعث کاهش اختلاف طبقاتی و تأمین خدمات و نیازهای عمومی کشور می‌شود البته در این میان باید دولت علاوه بر تأمین زیرساخت‌های لازم شرایط دریافت و هزینه کرد شفاف درآمدهای مالیاتی را فراهم سازد و مودیان نیز به صورت شفاف شاهد انجام طرح‌های توسعه‌ای در فضایی رقابتی مانند راه سازی، توسعه حمل و نقل عمومی، امنیت، اجرای پروژه‌های علمی و فرهنگی و هنری و … باشند. یکی از دلایل عدم توجه دولت به سیستم دریافت مالیات در سال‌های گذشته، تکیه دولت بر درآمدهای نفتی است. در دورهای قبل دولت با فروش نفت منبع مالی خویس داشت که نیازی به دریافت مالیات‌های مختلف از مردم نبود و دریافت مالیات چالش پیش روی دولت‌های قبلی نبوده اما با افزایش تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی، کشور ایران هم به سمت و سوی دریافت مالیات از مردم سوق داده شد.
تناقض‌های محدود مالیات بر سرمایه و تورم
سید بهادراحرامیان عضو سابق اتاق بازرگانی ایران با بیان این مطلب گفت: مالیات بر عایدی سرمایه رویکردی مطلوب در سراسر جهان تلقی می‌شود ما با توجه به نرخ تورم 2 رقمی در ایران به راستی نمی‌توان مصداق عینی و عملیاتی برای آن پیدا کرد چرا که تورم بر همه چیز اثرگذار است و از این رو تعیین نرخ مالیاتی بسیار دشوار است و باید با کارشناسی‌های بسیار دقیق و زمان بر تهیه و اعلام شود. در حقیقت با توجه به افزایش قیمت شدید، محاسبه نرخ مالیات متناسب با ارزش واقعی کالا کاری نشدنی و یا دشوار است از سوی دیگر باید میزان استهلاک کالایی که قرار است برای آن محاسبه مالیاتی صورت گیرد نیز در فرآیند مالیات ستانی در نظر گرفته شود که مسلماً در این مسیر نرخ مالیاتی منطقی و مطلوبی به ویژه در خصوص پایه مالیاتی «مالیات بر سرمایه» انجام نخواهد شد.
احرامیان افزود: به دنبال تمرکز دولت برای اخذ مالیات در سال جدید، پایه‌های جدید مالیاتی تعریف شده‌اند که در این میان می‌توان به مالیات بر خودرو و خانه‌های لاکچری اشاره کرد، اما در این خصوص باید گفت که افزایش قیمت‌ها در این زمینه نیز برای تعیین نرخ مالیاتی مشکلاتی را ایجاد کرده است که در تضاد با ارزش واقعی خودرو یا مسکن می‌باشد. علاوه بر این مالکان این خودروها یا خانه در مراحل مختلفی اقدام به پرداخت عوارض و هزینه‌هایی در سازمان‌ها و نهادهای مختلف و … کرده‌اند که اخذ مجدد مالیات از آنها بدون در نظرگرفتن آنها در حقیقت بی عدالتی است و هزینه‌های موازی و مضاعفی است که منطقی به نظر نمی‌رسد.
شناسایی کامل مودیان شرط عدالت مالیاتی
این کارشناس مسئول اضافه کرد: از سوی دیگر در فرآیند مالیات ستانی شناسایی مودیان واقعی و تعیین مالیات متناسب با عملکرد آنها در حال حاضر با توجه به فقدان نرم افزار و سخت افزارهای لازم دشوار بنظر می‌رسد و در این بین فرارهای مالیاتی بسیاری صورت می‌گیرد که به دنبال آن نگاه جامعه به این امر بعنون رویکری تبعیض آمیز و خارج از عدالت شکل می‌گیرد و پرداخت‌های مالیاتی را با کندی همراه می‌سازد البته مسئله‌ای که باید در این بین به آن اشاره کرد این است که؛ فراگیر شدن اطلاعات و انتقال آنها به مراکز مورد با توجه به تراکنش‌های بانکی انتقال اطلاعات مورد نیاز در این خصوص را بسیار تسهیل ساخته است و به تدریج فرار مالیاتی در این زمینه کاهش می‌یابد و سایه عدالت مالیاتی به تدریج شامل همه افراد حقیقی و حقوقی مشمول مالیات می‌شود و در حقیقت می‌توان گفت از این رهگذر کمتر فرار مالیاتی به وقوع می‌پیوندد.
معافیت‌های مالیاتی خوب و بد
احرامیان در باره معافیت مالیاتی بیان کرد: اما معافیت مالیاتی مقوله‌ای است که با توجه به قوانین از پیش تعریف شده در کشور وجود دارد و در بسیاری موارد به حق است و در این باره باید گفت که؛ بخش کشاورزی مشمول بیشترین معافیت مالیاتی در کشور است که درآمد عظیمی را شامل می‌شود که از قدیم الایام شامل حال این گروه می‌شود. هر چند برخی از معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های دولتی یا خصولتی با توجه به شرایط خاص اعلام و اجرایی می‌شود که بهتر است با شفافیت کامل انجام شود و بدیهی است در نظر گرفتن معافیت دائمی مالیاتی برای افراد یا سازمان‌های حقیقی و حقوقی منطقی به نظر نمی‌رسد اما چنانچه با توجه به مصالحی معافیت مالیاتی برای برخی از گروه‌ها در نظر گرفته شده بهتر است تا پایان زمانی که تعریف شده است ادامه یابد تا ضمن مجال اجرای مصوبات در چارچوب قانون را فراهم کنیم و از تبعات منفی احتمالی آن جلوگیری بعمل آید. سازمان مالیاتی به‌طورکلی از هر تبصره و شرطی برای تعلیق معافیت‌های مالیاتی استفاده می‌کند. معافیت‌های مالیاتی مصوب بارها به مرحله اجرا نرسیده است. به همین دلیل بهتر است عدم اعمال معافیت‌های مالیاتی جدید را در راستای شفافیت اقتصاد و محیط کسب‌وکار به فال نیک بگیریم.
او یادآور شد: معافیت‌های مالیاتی با توجه به تورم فزاینده کشور و همزمان با آن افزایش معافیت‌های مالیاتی بدیهی است که فرآیند مطلوبی نیست اما گاهی بخشودگی‌های مالیات مانند بخشودگی مالیات شروع فعالیت برخی از فعالیت‌های اقتصادی برای رونق کسب و کار آنها به ویژه در مناطق محروم ایده خوبی است اما مسلماً معافیت دائم مالیاتی رویکرد مطلوبی نیست و این ذهنیت باید تغییر کند.این فعال اقتصادی ادامه داد: تمرکز دولت در سالیان اخیر بر مالیات ستانی در سال‌های اخیر افزایش یافته است و بهتر است در این راستا معافیت‌های مالیاتی به نحو مطلوبی اجرایی شود اما نکته مهم این است که از نهادهای عمومی که تاکنون از معافیت‌های مالیاتی برخوردار بودند مالیات ستانده شود. نظر رهبری درباره مالیات بر درآمدهای آستان و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته که از پرداخت مالیات معاف هستند، اما باید مالیاتشان را محاسبه و عیناً به آستان بازگردانند از نکات قابل‌توجه و قابل‌تحسین در راستای شفاف‌سازی مالیاتی و گسترش چتر مالیاتی بر همه فعالان اقتصادی است.
