گذر از بحـران کـم آبـی

صدیقه بهزادپور روزنامه نگار: سایه وهم انگیز تغییرات اقلیمی به سراسر جهان کشیده شده است و ایران با توجه به اینکه در منطقه ای خشک قرار دارد از تبعات این رویکرد بیشتر دچار چالش خواهد شد.  امسال با آب شدن چراغ های راهنمایی رانندگی و سطل های زباله و از همه مهمتر بدحالی بسیاری از مردم در گوشه کنار جهان تغییرات آب و هوایی چهره ای قابل لمس تر پیدا کرد. این در حالی است که صاحبنظران اقتصادی معتقدند سال آینده و سال های در پیش رو هوایی به مراتب داغ تر را تجربه خواهیم کرد و از این پس باید در همه نقاط دنیا در انتظار هوایی به مراتب گرمتر باشیم.

آب دلیل اصلی جنگ های آینده

به گزارش «نقش اقتصاد»، کاهش منابع آبی سطح و زیرزمینی قطعاً شرایط دشواری را برای ایران مانند سایر نقاط جهان رقم خواهد زد و بنا به گفته کارشناسان جنگ ها از این پس برای آب و دستیابی به این ثروت خدادادی صورت خواهد گرفت که دیگر نمی توان به آن به عنوان یک چالش منطقه ای، بلکه بحرانی جهانی نگریست که علاوه بر تامین آب آشامیدنی، تامین آب صنایع و کشاورزی و … را نیز با معضل مواجه می سازد. اجرای ابرپروژه های مهمی مانند انتقال آب دریا به برخی از شهرهای کشور در راستای همین بحران در حال انجام است که البته آن نیز مخالفانی از بین طرفداران محیط زیست به دنبال داشته است، چرا که تغییراتی در اکوسیستم زیست محیطی و آبی جهان ایجاد می کند که مستلزم پرداخت هزینه ها و زمان و اتلاف نیروی انسانی و …. است تا بتوان نتایج نامطلوب آن را از بین برد.

راهکارهای مقابله با کم آبی

کارشناسان معتقدند بحران کم آبی را وجود مشکلات دیگری چون؛ «نبودِ فرهنگ صحیح مصرف آب»، «تجهیزات فرسوده آب در بخش کشاورزی و صنعت»، و «فقدان اهرم های اجرایی برای ممانعت از اسرافِ این مایه حیاتی»، تشدید کرده است. بدیهی است در این خصوص «فرهنگسازی در خصوص کاهش و مدیریت بهینه مصرف آب در مدارس، رسانه ها و سازمان دولتی و غیردولتی»، «بهسازی شبکه فرسوده آبرسانی» از جمله راهکارهایی است که می تواند به حل این مشکل در دراز مدت نیز کمک کند. «طرح شیرین سازی آب دریا»، «استفاده مجدد از پساب ها»، «استفاده از تکنولوژی های نوین برای به دست آوردن آب» از جمله راهکارهایی به شمار می آید که مسئولان با استعانت از آنها در سطح کلان در صدد تامین بهینه آب بیشتر هستند. همچنین فرهنگسازی و استفاده از اهرم های تشویقی و تنبیهی نیز در میان برنامه ریزی های کلان از جمله ابزارهایی محسوب می شوند که  با توجه به شرایط آب و هوای کنونی، گذر از بحران کم آبی و افزایشِ بهره وری مطلوب از آب و تعادل عرضه و تقاضا را امکان پذیرتر خواهد کرد. البته سهمِ شرکتهای دانش بنیان در سالهای اخیر در زمینه بهره وری انرژی به ویژه آب مطلوب بوده و با تولید قطعات ساخت داخل باعث مصرف بهینه آب و کاهش مصرف در حوزه کشاورزی شده اند.

ضرورت اتخاذ سیاست های کلان در الگوی صحیح مصرف

تدوین سیاستهای کلان و برنامه ریزی های اساسی جهت تامین آب در حوزه های مختلف مهم به شمار می آید، اما معرفی الگوی صحیح مصرف با توجه به شرایط حال حاضر و رعایت دستورالعمل های بهداشتی، رعایت رفتارهای مسئولانه و دوری از مصارف غیرضروری آب مانند؛ شستن خیابان، پرکردن استخرها با آب شهری و … از جمله پارامترهایی به شمار می آید که خواهد توانست ایران و پایتخت پرجمعیت را از بحران کم آبی امسال عبور دهد. مدیریت بهینه منابع آبی موجود و هدایت اصولی بارش های فصلی بر اساس آخرین تکنولوژی های نوین می تواند به کاهش عوارض بحران کم آبی به کشور کمک کند. به گفته مسئولان و کارشناسان، کاهش حجم مخازن سدها و ذخایر آبی و شروع زودتر گرمای هوا باعث شده تا با سالِ آبی دشواری مواجه باشیم. درعین حال افزایش مصرف منابع انرژی آبی – برقی از سوی مردم نیز به این بحران دامن زده تا جایی که مجدداً زمزمه تعطیلی ادارات به منظورکاهش مصرف انرژی به گوش رسیده است. اما آنچه که بسیاری از کشورهای گرمسیر مانند عربستان، امارات با استفاده از فناوری نوین در پیش گرفته اند که به ذخیره سازی مناسب آب با وجود محدودیت های موجود در پیش گرفته اند، می تواند الگوی مناسبی برای ایران باشد تا با بهره گیری از معرفی الگوی مناسب مصرف آب با وجود شرایط موجود آب هوایی بتوانیم به بحران حال حاضر غلبه کنیم.

به گفته کارشناسان و مسئولان حوزه آبِ کشور، ارزانترین کالای مصرفی در کشور ما «آب» است در حالی که بیش از 18 درصد آبِ دنیا در شهرِ تهران استفاده می شود، این در حالی است که نه قابل تولید و ساختن از پایه صفر است.