• حساب کاربری
  • تماس با ما
  • درباره ما
  • RSS سایت
جمعه, ۱۳ تیر ۱۴۰۴ - ۰۱:۰۸:۴۶
نقش اقتصاد آنلاین
  • صفحه اصلی
  • ایران و جهان
  • اقتصادی
    • اقتصاد کلان
    • انرژی
    • بورس
    • بانک و بیمه
    • صمت
    • خودرو
    • مسکن
  • شهرستان
  • فناوری
  • جامعه
  • گردشگری
  • ورزشی
  • کافه کتاب
  • طنز
بدون نتیجه
نمایش تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • ایران و جهان
  • اقتصادی
    • اقتصاد کلان
    • انرژی
    • بورس
    • بانک و بیمه
    • صمت
    • خودرو
    • مسکن
  • شهرستان
  • فناوری
  • جامعه
  • گردشگری
  • ورزشی
  • کافه کتاب
  • طنز
بدون نتیجه
نمایش تمام نتایج
نقش اقتصاد آنلاین
بدون نتیجه
نمایش تمام نتایج
خانه آخرین اخبار

تصمیمات داخلی خطرناک تر از تحریم ها

۵ آذر ۱۴۰۲
در آخرین اخبار, اسلایدر اصلی, ایران و جهان
زمان مطالعه:1 دقیقه
0 0
0

امیررضا محمدی روزنامه نگار: گروه سیاسی: طبق مطالعات صورت گرفته، تحریم‌ها باعث شده تا تولید ناخالص داخلی در ایران از سال 2010 میلادی به بعد، از میانگین جهانی پایین‌تر باشد. در واقع تحریم‌ها، یکی از دلایل اصلی عقب ماندن اقتصاد ایران از اقتصاد جهانی است؛ هر چند نقش محدودیت‌های داخلی را هم که به سبب قوانین و مقررات ناکارآمد و بعضاً متناقض و متضاد را هم نباید نادیده گرفت.

در عین حال، داده‌ها بیانگر اثر تحریم‌ها در جهش‌های ارزی در سال‌های 1390، 1397 و 1399 هستند؛ به نحوی که نرخ تورم نیز در بازه‌هایی که شدت تحریم‌ها بیشتر بوده، اعداد بالاتری را به ثبت رسانده است. همچنین سهم نفت و گاز از درآمدها از بیشتر از 90 درصد در سال 1980، به حدود 50 درصد در سال 2019 میلادی رسیده است.

در این میان آمارها حکایت از آن دارند که شدت تحریم‌ها علیه ایران، به ترتیب در سال‌های 2010، 2012 و 2018 که همزمان با دستور ترامپ برای خروج آمریکا از برجام بوده؛ در بالاترین سطح خود قرار داشته است.

حالا نزدیک به نیم قرن است که اقتصاد ایران در حال دست و پنجه نرم کردن با شرایط تحریمی است. در برخی از سال‌ها، شدت این تحریم‌ها و تأثیر آن بر اقتصاد ایران کمتر و در برخی از سال‌ها، این اثرات بیشتر بوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که تحریم‌ها یکی از دلایل اصلی شرایط فعلی اقتصاد ایران است؛ هر چند در مقابل، عده‌ای دیگر معتقدند اگرچه تحریم‌ها تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد کشور داشته، اما سیاست‌های اقتصادی دولت مسبب اصلی تورم‌های بالا و شرایط نابسامان اقتصادی است.

این گروه معتقد است که دولت می‌توانست در شرایط بحرانی تحریم نیز، با سیاست‌های درست اقتصادی شرایط را تا حد امکان مدیریت کند؛ همانطور که روسیه نیز چنین فضایی را تجربه کرده و با مجموعه سیاست‌های اقتصادی درستی که از سوی بانک مرکزی این کشور اعمال شده، به خوبی به مسیر رشد خود ادامه داده و شرایط را برای حمایت از تولیدات داخلی خود فراهم‌تر کرده است.

بررسی تحریم‌ها چه می‌گوید؟

نخستین تحریم‌ها در دوران پس از انقلاب، از نوامبر سال 1979 توسط ایالات متحده آمریکا، با تحریم تجارت نفت ایران و بلوکه کردن 12 میلیارد دلار از دارایی‌های کشور آغاز شد. این تحریم‌ها در ژانویه سال 1981 پایان یافت اما تلاش‌های ایالات متحده در راستای محدودسازی اقتصادی و سیاسی ایران افزایش یافت. شاید بتوان مهم‌ترین دوره‌های تحریمی ایران را تحریم‌های اعمال شده در دولت محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی دانست.

برای بررسی تأثیر تحریم‌ها در ایران، باید تغییرات شاخص‌های مهم اقتصادی در این بازه زمانی را بررسی کنیم. برخی از این شاخص‌ها، عبارتند از نرخ تورم، نرخ بیکاری، رشد اقتصادی، صادرات نفت و گاز، کسری بودجه دولت و تراز تجاری هستند. هاشم پسران، اقتصاددان صاحب نامی که به بررسی تأثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران نکات جدی در این حوزه مطرح کرده است.

برای بررسی اثر تحریم‌ها بر اقتصادی ایران، از شاخص شدت تحریم‌ها استفاده شده است. این شاخص با توجه به پوشش رسانه‌های معبتر جهانی، از اعمال و لغو گاه به گاه تحریم‌ها، شدت تحریم در بازه زمانی مورد نظر را نمایش می‌دهد.

همانطور که مشاهده می‌شود، شدت تحریم‌ها در بازه‌های زمانی مختلف متفاوت بوده است. شدت تحریم‌ها علیه ایران به ترتیب در سال 2012، خروج آمریکا از برجام درسال 2018، و تحریم‌های سال 2010 در بالاترین سطح خود قرار داشته است.

بخش نفت و گاز چقدر آسیب دید؟

شاید بتوان مهم‌ترین تأثیر تحریم‌ها را در بخش نفتی کشور ارزیابی کرد. در ابتدای انقلاب، صادرات نفت ایران که در زمان اوج خود به 6 میلیون بشکه در روز می‌رسید، به نصف کاهش یافته بود. نخستین تحریم‌های ایالات متحده، تأثیر قابل توجهی بر صادرات نفت گذاشته و باعث کاهش صادرات روزانه نفت ایران به 700 هزار بشکه شد.

اگرچه رفع تحریم‌ها در سال 1981 به بهبود صادرات نفت ایران کمک کرد، اما به دلیل همزمانی با جنگ تحمیلی، صادرات نفت ایران نتوانستد به روزهای پیش از تحریم بازگردد و کمتر از 2 میلیون بشکه در روز باقی ماند. صادرات نفت تا نفت ایران تا پایان جنگ تحمیلی، به کمتر از 1 میلیون و 500 هزار بشکه در روز رسید؛ هر چند با پایان جنگ تحمیلی، و در سال‌های 1989 الی 2005، همزمان با بهبود روابط کشور با دنیا صادرات نفت افزایش یافت و در بازه 2 الی 2.5 میلیون بشکه در روز در نوسان بود.

پس از اعمال تحریم‌های ایالات متحده و سازمان ملل در سال‌های 2007 و 2006، صادرات ایران مجدداً روندی کاهشی را در پیش گرفت. افزایش شدت تحریم‌ها، باعث شد تا صادرات نفت ایران تا سال 2014 و پیش از توافق برجام به کمتر از 1 میلیون و 500 هزار بشکه در روز برسد. در عین حال، توافق برجام، باعث شد تا موانع صادرات نفتی کمتر شود. صادرات نفتی ایران تا سال 2017 میلادی توانست بالای 2 میلیون بشکه در روز را هم تجربه کند و در نهایت خروج ترامپ از برجام در سال 2018، باعث شد تا صادرات ایران کاهشی جدی و تاریخی را تا سطح 500 هزار بشکه در روز داشته باشد.

در مجموع، تحریم‌های ایالات متحده آمریکا در سال 1979، در دولت محمود احمدی نژاد، و در دولت حسن روحانی در سال 2018، بیشترین ضربه را به صادرات نفتی ایران زده است.

تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، ساختار درآمدهای دولت را نیز تا حد زیادی تحت تأثیر قرار داد. براساس آمار ارائه شده سهم درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز از کل درآمدها در سال 1980 به بالای 90 درصد نیز رسیده است. سهم این درآمدهای در سال 2014 به زیر 50 درصد، و در سال 2019 به 50 درصد رسیده است.

عقب ماندن اقتصاد ایران از اقتصاد جهانی

تحریم‌ها تأثیر قابل توجهی بر رشد تولید ناخالص داخلی در کشور گذاشته است. تا پیش از جنگ تحمیلی، تولید ناخالص داخلی در ایران بالاتر از میانگین جهانی آن بوده است. وقوع جنگ تحمیلی و وضع نخستین تحریم‌ها، به رشد اقتصاد ایران ضربه زد به طوری که که تا پایان جنگ تحمیلی اقتصاد ایران نتوانست رشد قابل توجهی را تجربه کند. در عین حال، میانگین جهانی تولید ناخالص داخلی به رشد خود ادامه داد و به سطح اقتصاد ایران رسید.

کاهش شدت تحریم‌ها باعث شد تا اقتصاد ایران بتواند تا پیش از سال 2010 همسو با اقتصاد جهانی رشد داشته باشد. همانطور که مشاهده می‌شود، از پایان جنگ تا سال 2010، در بیشتر سال‌ها تولید ناخالص داخلی در اقتصاد ایران بالاتر از میانگین جهانی قرار داشته و همزمان با آن رشد کرده است.

با شدت گرفتن تحریم‌ها در سال 2010، اقتصاد ایران بار دیگر از رشد بازماند به طوری که نتوانست همزمان با اقتصاد جهانی رشد داشته باشد و از میانگین جهانی تولید ناخالص داخلی عقب افتاد. در واقع تا پیش از سال 2016، می‌توان گفت اقتصاد ایران درجا زده است.

کاهش شدت تحریم‌ها در سال 2016، باعث شد تا اقتصاد ایران بتواند تا سال 2018 رشد را تجربه کند اما خروج آمریکا از برجام در سال 2018 و شدت گرفتن دوباره تحریم‌ها، باعث شد تا اقتصاد ایران مجدداً از رشد باز بماند. همچنین باید توجه داشت کاهش تولید و سخت‌تر شدن شرایط تولیدی در اثر تحریم‌ها، می‌تواند تأثیر منفی بر اشتغال کشور داشته باشد و سبب رشد بیکاری شود.

تحریم چگونه به تورم منجر شد؟

تورم یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران می‌باشد. وقوع تحریم‌ها، از کانال‌های مختلفی مانند کاهش درآمدهای نفتی دولت، سبب افزایش کسری بودجه، و در نتیجه ایجاد تورم شده هست. بنابرآمار ارائه شده در سال‌هایی که تحریم‌ها شدت گرفته، نرخ تورم نیز بیشتر شده است.

به عنوان مثال، اعمال تحریم‌ها در بازه زمانی 2006 الی 2008، رشد تورم از 10 درصد به 25 درصد را به دنبال داشته است. همچنین شدت گرفتن تحریم‌ها در سال‌های 2010 الی 2012، رشد نرخ تورم از 10 درصد در سال 2010، به 36 درصد در سال 2013 را به دنبال داشته است.

همچنین مشاهده می‌شود در سال‌هایی مانند 2014 که تحریم‌ها علیه ایران کمتر بوده، تورم نرخ‌های پایین‌تری را تجربه کرده است. در سال 2018 و همزمان با خروج آمریکا از برجام، نرخ تورم به حدود 40 درصد در سال 2019 رسیده است. در واقع تورم و نا اطمینانی حاصل از آن که در بازه زمانی شدت گرفتن تحریم‌ها به اقتصاد کشور تحمیل شده است، یکی از دلایل اصلی کاهش تولید در کشور می‌باشد.

افزایش نرخ ارز در اثر تحریم‌ها

نرخ ارز یکی از مهم‌ترین متغیرها در اقتصاد می‌باشد. تغییرات این نرخ، تأثیر بسیار زیادی بر تصمیم‌گیری‌های مردم و سرمایه‌گذاران دارد. همچین افزایش نا اطمینانی در مورد نرخ ارز، شدیداً بخش تولیدی کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تحریم‌های مختلف، باعث کاهش دسترسی دولت و بانک‌های کشور به ارز شده است. این مسأله کاهش عرضه ارز در داخل کشور، و رشد نرخ ارز را به دنبال داشته است. همچنین کاهش دسترسی به ارز، بسیاری از بخش‌های تولیدی کشور را با مشکلات مختلف مانند کاهش دسترسی به مواد اولیه تولید مواجه کرده است.

همچنین در سال‌های مختلفی اعمال تحریم‌ها وقوع جهش ارزی را به دنبال داشته است. به عنوان مثال، خروج آمریکا از برجام دلیل مهمی در جهش ارزی سال 1397 به شمار می‌رود.

نکته: منابع داده‌ها بانک مرکزی می‌باشد و نرخ ارز ذکر شده، لزوماً نرخ ارز در بازار نمی‌باشد.

شدت گرفتن تحریم‌ها از سال 1390 و تأثیر آن بر نرخ ارز، را شاهد بوده‌ایم. نرخ ارز از 1118 تومان در فرودین‌ماه سال 1390، با رشدی 209 درصدی به 3466 تومان در اسفندماه سال 1393 رسیده است.

همچنین جهش نرخ ارز همزمان با افزایش شدت تحریم‌ها در سال‌های 1397 و 1399 نیز شاهد بوده‌ایم. همزمان با خروج آمریکا از برجام، نرخ ارز در سال 1397 از 4643 تومان، به 14815 تومان رسیده است. همچنین شدت گرفتن تحریم‌ها در سال 1399 و همزمانی آن با همه‌گیری کرونا، افزایش نرخ دلار به 29243 تومان را به همراه داشته است.

آیا تنها تحریم‌ها مقصر هستند؟

تحریم‌ها را باید به عنوان یک شوک بیرونی که به اقتصاد کشور وارد شده است در نظر گرفت. شدت تأثیرات تحریم‌ها بر اقتصاد کشور، معلول ساختاری اقتصاد می‌باشد. وابستگی بالای ایران به درآمدهای نفتی، یکی از دلایل اصلی تأثیر بالای تحریم‌ها بر اقتصاد ایران می‌باشد. معمولاً در سال‌های پیش از تحریم، افزایش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت و تزریق آن به اقتصاد، باعث شده تا نرخ ارز همگام با نقدینگی و تورم رشد نکند. این مسأله فنر ارزی را فشرده کرده، که نیروی آن در زمان وقوع تحریم‌ها آزاد شده و جهش‌های ارزی را به دنبال داشته است.

همچنین ساختار بودجه‌ریزی دولت، سیاست‌های انبساطی همزمان با تورم‌های بالا، و وابستگی دولت به نظام بانکی یکی از دلایل اصلی تورم در ایران می‌باشد. اعمال تحریم‌ها، از طریق فشار آوردن به بودجه دولت باعث ایجاد تورم شده است. اما باید توجه داشت تا زمانی که ساختار بودجه دولت اصلاح نشود، رفع تحریم‌ها تنها مسکنی موقتی است.

همچنین ساختار نظام بانکی و قوانین مرتبط با آن نیز یکی از ریشه‌های مهم تورم در اقتصاد ایران به شمار می‌رود. نرخ بهره حقیقی منفی، قوانین مرتبط با نکول، وابستگی دولت به نظام بانکی، عدم استقلال بانک مرکزی از مواردی هستند که به ناترازی نظام بانکی در ایران، و در نتیجه رشد نقدینگی و نرخ تورم دامن زده‌اند.

 

تگ ها: اقتصاد ایرانایالات متحده آمریکاتحریمتحریم تجارت نفت ایران
مطلب قبلی

شماره 1685 روزنامه نقش اقتصاد

مطلب بعدی

بـازی نـانواها بـا اعداد!

روزنامه نقش اقتصاد

روزنامه نقش اقتصاد

مطلب بعدی

بـازي نـانواها بـا اعداد!

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین اخبار روز

آسمان مرکز و نیمه غربی کشور به روی پروازهای عبوری بسته شد/ پروازهای فرودگاه امام(ره) و مهرآباد همچنان لغو است

۱۱ تیر ۱۴۰۴

بخشودگی جرایم تأخیر مشتریان بانک سپه از ابتدای جنگ تحمیلی 12 روزه تا پایان تیر‌ماه

۱۱ تیر ۱۴۰۴

شرکت‌های ایلان ماسک قربانی دعوا با ترامپ می‌شوند؟

۱۱ تیر ۱۴۰۴

وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد بازگشت صنایع آسیب‌دیده به چرخه تولید با طرح حمایت از تولید

۱۱ تیر ۱۴۰۴

شکستن رکورد مصرف ۲۰۰ میلیون لیتر بنزین در روز در زمان جنگ

۱۱ تیر ۱۴۰۴
قبلی بعدی

آخرین اخبار اقتصادی

آسمان مرکز و نیمه غربی کشور به روی پروازهای عبوری بسته شد/ پروازهای فرودگاه امام(ره) و مهرآباد همچنان لغو است

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۱ تیر ۱۴۰۴
0

براساس اعلام وزارت راه، آسمان مرکز و نیمه غربی کشور به روی پروازهای عبوری بین‌المللی بسته شد و لغو پروازهای...

خدمات حضوری بانک سپه از سر گرفته شد/ در تلاشیم طی 48 ساعت آینده ارائه خدمات غیر‌حضوری امکان‌پذیر شود

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۱ تیر ۱۴۰۴
0

دکتر پرتوافکنان عضو هیات مدیره بانک سپه در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما از برقراری مجدد ارائه خدمات حضوری این بانک...

بخشودگی جرایم تأخیر مشتریان بانک سپه از ابتدای جنگ تحمیلی 12 روزه تا پایان تیر‌ماه

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۱ تیر ۱۴۰۴
0

جرایم تأخیر مشتریان اعتباری بانک سپه از ابتدای جنگ تحمیلی 12 روزه تا پایان تیر‌ماه سال جاری در راستای پویش...

وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد بازگشت صنایع آسیب‌دیده به چرخه تولید با طرح حمایت از تولید

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۱ تیر ۱۴۰۴
0

وزیر صنعت، معدن و تجارت از تدوین و اجرای طرح جامع ''حمایت از تولید'' برای جبران خسارات صنایع آسیب‌دیده در...

شکستن رکورد مصرف ۲۰۰ میلیون لیتر بنزین در روز در زمان جنگ

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۱ تیر ۱۴۰۴
0

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از تدابیر هوشمندانه و تلاش شبانه‌روزی ۱۶۰ هزار نیروهای عملیاتی در...

قبلی بعدی

گزارش ویژه

صادرات فرش ایران از 2 میلیارد دلار  به40 میلیون رسید ؛ افول صادرات فرش ایرانی

توسط آقای دیانی
۲۱ خرداد ۱۴۰۴
0

سمیه رسولی:  صادرات فرش دستباف ايراني که زماني ميليارد دلاري بود و بازارهاي جهاني را تسخير کرده بود، حالا به...

«نقش اقتصاد» به بررسی تاثیرات افزایش نرخ خوراک گاز بر صنعت پتروشیمی پرداخت تیغ دو لبه بر گلوی صنعت پتروشیمی

توسط آقای دیانی
۲۱ خرداد ۱۴۰۴
0

محمد جواد خلیلی:  در حالي که صنعت پتروشيمي ايران به عنوان يکي از مهم‌ترين بخش‌هاي اقتصادي کشور با پتانسيل عظيم...

«نقش اقتصاد» در گفتگو با یک کارشناس، چالش‌ها و راهکارهای سقوط صادرات نفت ایران را بررسی کرد روزگاه تیره طلای سیاه ایران

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۲۰ خرداد ۱۴۰۴
0

هیوا زارعی: کاهش شديد صادرات نفت ايران به زير 1.5 ميليون بشکه در روز، زنگ خطر بزرگي براي اقتصاد کشور به...

کشمکش بین دولت و خودروسازان بر سر افزایش قیمت بالا گرفت زمزمه های گرانی خودرو در جاده مخصوص

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۹ خرداد ۱۴۰۴
0

بازار خودرو در رکود است و دو خودروساز درخواست افزايش قيمت داده‌اند؛ اما اين تصميم در شرايط فعلي با ابهامات...

«نقش اقتصاد» در گزارشی به عوامل ریزش اخیر بورس و چشم‌انداز آتی آن پرداخت بازار سرمایه در چاله تنش‌های سیاسی

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۱۹ خرداد ۱۴۰۴
0

هیوا زارعی:  بورس تهران در روزهاي اخير شاهد ريزش‌هاي سنگين و فرسايشي بوده که اعتماد سرمايه‌گذاران را به شدت متزلزل...

قبلی بعدی

گفت و گو

آخرین اخبار

در گفتگو با نایب‌رئیس اتحادیه املاک معضلات یک پدیده نوظهور در بازار مسکن واکاوی شد اجاره پشت‌بام آخرین چاره خانه به دوشان

توسط روزنامه نقش اقتصاد
۲۰ خرداد ۱۴۰۴
0

فروش و اجاره پشت‌بام معضلي است که مي‌تواند خسارات جدي براي افراد و جامعه به همراه داشته باشد. نايب‌رئيس اول...

یک کارشناس اقتصاد مسکن در گفتگو با «نقش اقتصاد»: نظام ارباب و رعیتی بر بازار مسکن حاکم است

۱۸ خرداد ۱۴۰۴

در گفتگو با یک اقتصاددان تحولات آتی بازار مسکن واکاوی شد رکود نگران کننده در بازار مسکن

۱۷ خرداد ۱۴۰۴

در گفتگوی «نقش اقتصاد» با یک کارشناس بررسی شد: تبعات معاملات تهاتری بر اقتصاد کشور

۱۳ خرداد ۱۴۰۴

«نقش اقتصاد» در گزارشی به عوامل سقوط رشد نفت و پیامدهای آن بر اقتصاد ایران پرداخت حرکت اقتصاد ایران در مسیر ناهموار

۱۳ خرداد ۱۴۰۴
قبلی بعدی
نقش اقتصاد آنلاین

پایگاه تحلیلی – خبری نقش اقتصاد آنلاین از سال 1395 فعالیت خود را آغاز کرده و همواره در جهت اطلاع رسانی در حوزه های مختلف بالاخص بخش اقتصادی در تلاش است.

دسترسی سریع

  • تماس با ما
  • درباره ما
  • استعلام کارت سوخت
  • نرخ ارز و طلا
  • استعلام خلافی خودرو
  • سابقه بیمه
  • ارز دیجیتال

مجوزها

تمامی حقوق متعلق به نقش اقتصاد آنلاین می باشد

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

ورود
بدون نتیجه
نمایش تمام نتایج
  • صفحه اصلی
  • ایران و جهان
  • اقتصادی
    • اقتصاد کلان
    • انرژی
    • بورس
    • بانک و بیمه
    • صمت
    • خودرو
    • مسکن
  • شهرستان
  • فناوری
  • جامعه
  • گردشگری
  • ورزشی
  • کافه کتاب
  • طنز

تمامی حقوق متعلق به نقش اقتصاد آنلاین می باشد

به نسخه موبایل بروید