مطالعات علمی در دانشگاه‌های معتبر کشور نشان می‌دهد دلیل 60 درصد آلاینده‌ها در 9 کلانشهر کشور وسایل حمل و نقل فرسوده اعم از خودروهای عمومی و شخصی و بقیه مربوط به صنایع و کارخانجات است. کارگروه ملی هوای پاک خواستار تسریع در اجرای قانون اسقاط خودروهای فرسوده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی اصلی آن است.
لایحه دوفوریتی الحاق یک تبصره به ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو، مهر ماه سال گذشته به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که براساس آن وزارت صنعت، معدن وتجارت متولی اصلی این امر شناخته شد و سازمان محیط زیست بیشتر نقش نظارتی دارد. در این لایحه «صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته» نیز پیش بینی شد که به موجب آن اگر به اندازه کافی گواهی اسقاط وجود نداشت تولید کننده یا وارد کننده 1.5 درصد به حساب این صندوق واریز کند و منابع آن فقط برای اسقاط خودروهای فرسوده استفاده
شود.
اگرچه سازمان محیط زیست ایراداتی بر این اصلاحیه قانونی دارد و قانون قبلی را کارآمدتر می‌داند اما با توجه به وضعیت بحرانی آلودگی هوا و ضروت سرعت بخشیدن به این تکلیف قانونی، مصمم هستیم نقش نظارتی خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهیم.
شمار خودروهای فرسوده کشور حدود 8 میلیون و موتورسیکلت‌ها را 11 میلیون است که تا پایان سال بخش زیادی از فرایند اسقاط و جایگزینی خودروهای فرسوده انجام خواهد شد. تا کنون صندوق ملی محیط زیست تسهیلات خوبی برای خارج کردن خودروهای فرسوده به ویژه تاکسی اعطا می‌کند.
قانون هوای پاک یکی از مترقی‌ترین قوانین در زمینه هوای پاک است، قانونی که کمتر کشوری آنرا با این ابعاد وسیع و همه جانبه نگر دارد، در این قانون وظیفه 23 دستگاه از جمله وزارتخانه‌های صمت، نفت، نیرو، کشور، سازمان‌های ملی استاندارد، برنامه و بودجه، حفاظت محیط زیست و شهرداری‌ها در راستای هوای پاک مشخص شده است، این در حالیست که همچنان شاهد افزایش تعداد روزهای ناسالم در کلانشهرها هستیم به عنوان مثال شهر تهران به عنوان پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر کشور، در سال 1401 حدود 170 روز آلوده به خود دید این درحالیست که این رقم برای سال 1400 برابر با 114 روز بوده است، این تغییرات نشان از افت چشمگیر کیفیت هوا و افزایش غلظت آلاینده‌ها در هوای این شهر دارد، حال سؤال این است که چرا بعد از گذشت 6 سال از تصویب قانون هوای پاک، همچنان شاهد هوایی آلوده به ویژه در نیمه دوم سال در کلانشهرها هستیم؟
حال چه باید کرد؟ باید دست روی دست گذاشت تا مردم همچنان هوای آلوده تنفس کنند؟ مدارس همچنان تعطیل شوند؟ و دستگاه‌ها کم کاری همدیگر را به گردن یکدیگر بیندازند؟ همچنان اهالی کلانشهرهای آلوده به علت آلودگی هوا جانشان را از دست بدهند و ساکنان شهرهای بزرگ مانند تهران، کرج، اهواز، اصفهان، مشهد و تبریز حداقل نصف سال هوای آلوده وارد ریه‌هایشان کنند؟ قطعاً ادامه این روند تاوان بسیار سنگینی خواهد داشت.
فرزندان و خانواده ما هم در همین شهر زندگی می‌کنند. تخصیص‌نیافتنِ اعتبارات کافی علت اجرا نشدن احکام قانون هوای پاک است. باید دستگاه‌ها را مکلف کنیم که اتفاق‌های خوبی برای کنترل آلودگی هوا بیفتد و کاری در عمل انجام شود و این‌قدر برای مردم کلمات تکراری نگوییم. ما هم از آلودگی هوا خسته شده‌ایم و رویمان نمی‌شود در موردش با مردم صحبت کنیم.
