کامران ندری اقتصاددان: نگرانی مجمع تشخیص نظام، کاملاً نگرانی به جایی است و اگر بخواهند برای هر موردی اجازه دسترسی را به حساب‌ها را بدهند و به طور اتوماتیک و خودکار از حساب شهروندان برداشت شود، طبیعتاً به اعتبار شبکه بانکی آسیب جدی وارد می‌کند و این درست است که هر چند این مصوبه و تلاش برای قانون گذاری برای یک مورد خاص است، اما به راحتی در ذهن شهروندان قابل تعمیم به شرایط و موقعیت‌های دیگر است و تازه این در واقع جرم در مقایسه با جرم‌هایی که در اقتصاد رخ می‌دهد، جرم خیلی بزرگی محسوب نمی‌شود.»
من جرم شناس نیستم، اما در رابطه با آسیبی که این روش به اعتبار شبکه بانکی وارد می‌کند به نظرم تشخیص مجمع تشخیص مصلحت نظام، تشخیص درستی بوده است و این متاسفانه تصمیم بدی بوده که در مجلس گرفته شده و خدا را باید شکر کرد که مجمع متوجه این مساله شده و سعی دارد که جلوی این تصمیم بد را بگیرد.
باید توجه شود که در این مساله لزوماً خروج سپرده از بانک شاید معنا نداشته باشد و بالاخره زمانی که شهروندی از موجودی حساب خود استفاده کرده و کالایی را خریداری می‌کند، این موجودی به حساب دیگری منتقل می‌شود، در شبکه بانکی می‌ماند، اما، ماندگاری حساب‌ها نزد شبکه بانکی کاهش پیدا می‌کند و اعتبار شبکه بانکی کم می‌شود، و مردم تمایل به این که بخواهند در غالب سپرده گذاری در بانک حفظ ارزش پول بکنند را دیگر نخواهند داشت. در واقع رغبت شهروندان به این که بخواهند از طریق سپرده گذاری در بانک‌ها پس انداز کنند حتماً کاهش پیدا می‌کند و اثرات اقتصادی واقعاً بدی را خواهد داشت. تصمیم نمایندگان در کل این قضیه قطعاً تصمیم غیرقابل دفاعی است که منطقی هم نیست و به نظر نگارنده نظر مجمع در این مورد درست است.
ببینید موجودی سپرده‌ها با این روش عملاً سیال می‌شود و دیگر سودی برای بانک‌ها به همراه نخواهد داشت، یعنی در شبکه بانکی، حتماً با مشکل کسری نقدینگی مواجه خواهند شد و قطعاً مردم برای پس انداز به سمت سایر دارایی‌ها خواهند رفت. به هر حال این مساله تبعات اقتصادی منفی جدی در پی خواهد داشت و هر چند که پول در شبکه بانکی باقی بماند، ولی فراموش نکنید مهم این است که این پول در شبکه بانکی به صورت پایدار باقی بماند و شهروندان نیز نخواهند مداوم به آن مراجعه کنند و بخواهند آن را به دارایی دیگر تبدیل کنند و اگر سرعت حرکت این سپرده‌ها در شبکه بانکی افزایش بیابد، قطعاً آثار و تبعات منفی برای اقتصاد خواهد داشت.»
کما اینکه بخشی از این تورم که اکنون در اقتصاد خود می‌بینیم نیز ناشی از همین عدم تمایل مردم نسبت به این مسئله است که بخواهند سپرده خود را در بانک ثابت نگه دارند و از آن استفاده نکنند. مردم اکنون هم تمایلی به این ندارند که پول را به صورت سپرده در حساب خود نگهداری کنند و می‌خواهند بلافاصله پول موجود را به دارایی دیگری تبدیل کنند و این مصوبه مجلس، این وضعیت را قطعاً بدتر خواهد کرد.
تصمیم مجلس نیز، تصمیم غیراصولی و در این مورد خاص نیز غیرمنطقی است و از لحاظ اقتصادی نیز تصمیمی مضر و نادرست برای اقتصاد است. اگر این مسئله به این شکل که نمایندگان مجلس پیشنهاد کردند جلو برود، تصمیمی بد و خطرناک برای اقتصاد کشور خواهد بود.
با این قانون هر چند پول از شبکه بانکی خارج نمی‌شود، اما سرعت جا به جایی آن بیشتر می‌شود و این خطرناک است. این یعنی زمانی که حساب شهروندی شارژ می‌شود بلافاصله به دنبال این است که موجودی حساب را به نفر دیگری منتقل کنند و این حالت اگر در شبکه بانکی به وجود بیاید بسیار خطرناک است و سرعت گردش این حساب‌ها چون کسی تمایلی به نگه داشتن ریال نزد خود ندارد، خطرناک است. ما به این حالت «سیب زمینی داغ» می‌گوییم.
در توضیح تئوری سیب زمینی داغ باید گفت، این حالت به آن معناست که پول وارد حساب من که می‌شود، می‌خواهم آن را به حساب شما منتقل کنم و شما به نفر بعدی منتقل کنید و این یعنی سرعت گردش این سپرده‌ها در اقتصاد افزایش پیدا می‌کند که حتماً آثار و تبعات تورمی خواهد داشت و همچنین وضعیت بانک‌ها را هم خراب می‌کند چرا که بانک‌ها برای این سرعت بالای جا به جایی سپرده‌ها، نقدینگی کافی نخواهند داشت و احتمالاً بانک‌ها به بانک مرکزی فشار وارد خواهند کرد و بانک مرکزی هم ناچار خواهد شد که پایه پولی را افزایش بدهد، لذا این کار تبعات منفی خواهد داشت و از همه بدتر اینکه، این روند اعتبار و اعتمادی که مردم به شبکه بانکی دارند را به شدت کاهش می‌دهد.»
برای بانک‌ها این روند حتماً مشکل ایجاد خواهد کرد و آنها را دچار کسری نقدینگی کرده و نیاز بانک‌ها به منابع بانک افزایش می‌یابد، در این صورت اضافه برداشت بانک‌ها تشدید شده و بانک مرکزی ناچار خواهد شد حجم پایه پول را افزایش دهد و من واقعاً نمی‌دانم که اساساً مجلس با چه استدلال کارشناسی به این تصمیم رسیده و بسیار عجیب به نظر می‌رسد. حتی اصل قضیه را که حقوقدانان زیر سؤال می‌برند و حالا شما ببینید تبعات اقتصادی بسیار بدی برای شبکه بانکی و کشور خواهد داشت. در این مورد نیز نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام کاملاً درست است.
