گرما و تشدید بحران های اقلیمی

حنیف غفاری کارشناسی روابط بین الملل: این روزها شاهد تشدید بحرانهای اقلیمی در جهان و تأثیر آن بر گرمایش زمین، محصولات کشاورزی و حتی سبد غذایی انسانها در سرتاسر دنیا هستیم. یافته‌های دانشمندان نشان می‌دهد که گرمایش زمین، احتمال افزایش شدید دمای هوا را «35 برابر» کرده است و به همین دلیل تکرار موج‌های گرمایی که اخیراً در نقاطی از نیم‌کره شمالی ثبت شده، محتمل‌تر است. این موج‌های گرمایی در فصل تابستان، هم در حوزه انسانی و هم زیستی بحرانساز خواهد بود.در سطح انسانی، شاهد شیوع گسترده گرمازدگی در کشورهای گوناگون دنیا و تلفات ناشی از آن هستیم. پژوهشگران دانشگاهی که در مؤسسه توصیف جهانی آب و هوا همکاری می‌کنند، گرمای بیش از حد هوا را بین ماه مه و اوایل ژوئن امسال مورد بررسی قرار دادند. این فاصله زمانی، دوره‌ای را دربرمی‌گیرد که موج گرمای آمریکا در ایالت‌های جنوب غربی این کشور از جمله کالیفرنیا، نوادا و آریزونا متمرکر شده بود. مکزیک هم در این دوره زمانی شاهد افزایش دمای شدید بود و بنابر گزارش‌ها دست کم 125 نفر در این کشور به دلیل گرمازدگی جان باختند. در این میان، شاهد وقوع پدیده‌ای تحت عنوان گرمای زودهنگام در برخی کشورها هستیم. گرم شدن شدید هوا در بعضی از کشورها، مثل یونان، بیش از معمول زودهنگام بوده است. یافته‌های این دانشمندان همچنین نشان می‌دهد که احتمال بالا رفتن شدید دما، نسبت به 25 سال پیش، چهار برابر شده است. این افزایش ناگهانی (و در عین حال شدید) دما به طور طبیعی قدرت مدیریت بحران را نیز از سوی کشورهای کاهش می‌دهد.گرمازدگی و تلفات انسانی و زیستی ناشی از این پدیده را قطعاً می‌توان یک بحران عمومی در دنیا قلمداد کرد. در برخی مناطق این بحران شدیدتر و در برخی مناطق کمتر است اما کلیت وجود آن غیر قابل انکار است.موضوع مهم دیگر، معطوف به مصدر و چرایی شیوع این پدیده (تشدید گرمایش زمین) است. محققان می‌گویند این پدیده ناشی از فعالیت انسان و مصرف سوخت‌های فسیلی است. آن‌ها هشدار داده‌اند که اگر مصرف سوخت‌های فسیلی با شتاب فعلی آن ادامه پیدا کند، بیش از پیش شاهد تغییرات آب‌وهوایی شدید خواهیم بود. این هشدارها طی سالهای اخیر بارها داده شده و البته در اکثرکشورها با بی توجهی مواجه شده است. در این خصوص گزارشهای همزمان و در عین حال معناداری منتشر شده که نمی‌توان به سادگی از کنار آنها گذشت. به عنوان مثال، همزمان با هشدار کارشناسان در مورد گرم شدن آب و هوا و پیامدهای آن، گزارشی جدید منتشر شده است که نشان می‌دهد مصرف سوخت‌های فسیلی و تصاعد گازهای کربنی در جهان در سال گذشته میلادی به بالاترین حد خود رسیده است. علی رغم افزایش استفاده از انرژی باد و خورشید، افزایش تقاضا باعث شده است که مصرف سوخت‌های فسیلی در سال 2023 همچنان 1/5 درصد بیشتر از سال 2022 باشد.بنابراین، ما با یک بحران طبیعی و غیرانسانی مواجه نیستیم، بلکه بخشی از بحران تشدید گرما در جهان مصدری انسان ساز داشته و ناشی از الگوی مصرف سوخت در سرتاسر دنیاست: موضوعی که باید از سوی سازمانهای بین المللی در قبال آن چاره اندیشی شود.