اهداف فراموش شده صندوق توسعه ملی

0
43

آلبرت بغزیان اقتصاددان: صندوق توسعه ملی پیشترحساب ذخیره ارزی نامیده می‌شد و برای این بود که نوسانات درآمد نفت و اقتصاد کشور گرفته شود. یعنی اگر درآمد نفت بیشتر از پیش‌بینی‌ها حاصل می‌شد، مازاد درآمد نفتی به آن حساب واریز می‌شد تا هر وقت نیاز به آن داشت از آن حساب برداشت کند. در واقع حساب دولتی بود تا دولت دچار کسری بودجه مزمن نشود اما در سال سال 1389 و به‌موجب ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور، صندوق توسعه ملی جای حساب ذخیره ارزی را گرفت تا به جای حسابی دولتی، صندوق برای سرمایه‌گذاری و سهم آیندگان باشد.این صندوق مثل همه صندوق‌هایی که در دنیا رایج هستند تأسیس شد. همه کشور‌های نفت‌خیز یا گازخیز این صندوق را دارند. در روسیه، امارات، نروژ و… وجود دارد. در این کشور‌ها به آن صندوق‌های بین نسلی می‌گویند، یعنی ثروت آن برای آیندگان است. نه اینکه منابع آن را مثل ما برداشت و خرج کنند. بلکه این صندوق برای ایجاد درآمد مستمر مدیریت می‌شود. نه اینکه منابع آن را به دست دولت بدهند. این صندوق‌ها اهداف خیلی بلند و رفاهی زیادی دارند نه اینکه به دولت‌هایی داده شود که از پول نفت و در واقع رانت منابع طبیعی یا انفال روزگار بگذرانند. سیاست‌ها و رویکرد صندوق برای اهداف توسعه‌ای و اختصاص وام به بخش خصوصی است نه دولت. اکنون صندوق توسعه ملی از اهداف خود دور شده است و مخصوصاً که حالا به جای اختصاص به هزینه‌های عمرانی صرف هزینه‌های جاری می‌شود.

بعضی از کشور‌ها از منابع صندوق، سرمایه‌گذاری می‌کنند و از سود حاصل از آن سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. اما متأسفانه مدیران این صندوق در کشور توان بهره و استفاده مطلوب از این فرصت را نداشتند و آن را سودآور نکردند. اکنون نیز پس از دولت‌های مختلف دولت پزشکیان نیز از آن برداشت کرده است. البته ما اکنون در شرایط تحریم و کاهش فروش نفت قرار داریم و چاره‌ای جز این نیست. با این حال یکی از آسیب‌های برداشت از صندوق توسعه ملی، اثرات تورمی قضیه است. این رسم بدی است که در دولت‌ها باب شده است که از این صندوق برداشت می‌کنند. به نظرم یک هیأتی باید بالای این قضیه باشه که این پول‌های قرض گرفته شده اکنون کجاست و چه بازدهی دارد؟وقتی دولت کسری بودجه دارد و نفت هم به فروش نمی‌رود مشخص است که توان بازپرداخت را ندارد. دولت از بانک مرکزی هم قرض می‌گیرد اما برنمی‌گرداند. اگر هم رئیس صندوق زیاد انتقاد و گلایه کند وی را عزل و دیگری را به جای او می‌نشانند. اما با این اقدامات ماهیت صندوق عوض شده است. این صندوق یک قلکی است که طبق قانون چند درصد درآمد مازاد نفت به حساب آن واریز می‌شود اما دولت مدام از آن برداشت می‌کند. به نظر می‌رسد این روند همچنان ادامه داشته باشد و با تغییر چند باره رؤسای صندوق، ماهیت و اهداف آن هم فراموش می‌شود.

ارسال دیدگاه

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید