کامران ندری کارشناس اقتصادی: درست است ارز نیمایی حذف شده ولی یک بازار توافقی جای آن آمده است و نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که در این بازار غیر رسمی نیز نرخ افزایش پیدا کند و به 80 هزارتومان برسد و عرضه کننده ارز غیر نفتی را نیز قانع کنیم که ارز وی را در بازار 40 هزار تومان بفروشیم.
افزایش نرخ ارز چند دلیل میتواند داشته باشد. اول اینکه ما در آستانه پایان سال چینی هستیم و از آنجا که عمده تجارت ما با این کشور است معمولاً تجار ایرانی باید با تجار چینی تسویه کنند لذا یکباره تقاضا در دی و بهمن ماه افزایش پیدا میکند. معمولاً افزایش قیمتها در بهمن ماه است ولی ممکن است تجار به لحاظ این افزایش قیمت ارز یک مقدار نگران شده باشند و با این پیش بینی که ممکن است در بهمن نرخ بالاتر برود لذا ارز خود را در دی ماه تأمین میکنند. مسئله بعدی این است که تا پایان ماه ترامپ عهده دار کشور آمریکا میشود و ممکن است که آن تحریمهای حداکثری مجدداً احیا شود و این امر هم منجر به پیش بینی تجار در مورد سختتر شدن وضعیت اعمال تحریمها شده و با این نگرانی که ممکن است دولت ارز کافی برای تزریق به بازار نداشته باشد دلیل دیگر افزایش تقاضا در بازار ارز است.
اقتصاد به شکلی است که وقتی قیمت شروع به بالا رفتن میکند انتظار تورمی تشدید میشود و مردم عادی نیز وقتی میبینند همه ارز میخرند به سمت خرید ارز روی میآوردند. از این رو درحال حاضر تقاضا در بازار بالا رفته است. همچنین شنیدههایی در خصوص کاهش درآمد نفتی به گوش میرسد (که نمیدانم صحت دارد یا خیر) که آن هم ناشی از نگرانی روی کار آمدن ترامپ است.
اینها دلایلی برای افزایش نرخ ارز در بازار است. اینکه می گویند ارز نیمایی بر قیمت تأثیر گذاشته درست نیست چون این بازار، دنباله رو بازار غیر رسمی است. درست است ارز نیمایی حذف شده ولی یک بازار توافقی جای آن آمده است و نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که در این بازار غیر رسمی نیز نرخ افزایش پیدا کند وبه 80 هزارتومان برسد و عرضه کننده ارز غیر نفتی را نیز قانع کنیم که ارز وی را در بازار 40 هزار تومان بفروشیم. طبیعتاً باید متناسب با افزایش قیمتی که در بازار غیر رسمی اتفاق افتاده در این بازار توافقی که جایگزین بازار نیمایی شده است نرخ بالا برود.
بنظر میرسد نرخ در بازار توافقی از نرخ در بازارغیر رسمی که به آن بازار آزاد می گوییم تبعیت میکند. دولت هم تلاش خود را در این زمینه انجام میدهد و بانک مرکزی محال است که در بازار تزریق نداشته باشد. در بازار توافقی همه نرخ میگذارند و میتوانند نسبت به قیمت دیروز نرخ را 5 درصد پایینتر یا بالاتر بیاورند. اگر چه در ایران در این زمینهها خیلی شفافیت وجود ندارد ولی طبق شنیدهها دولت همیشه 5 درصد پایینتر از میانگین نرخ روز قبل ارز خود را عرضه میکند. به عبارتی دولت تلاش خود را میکند ولی وقتی تقاضا بالاست و ارز نیست کاری نمیتواند انجام دهد.