کربن زدایی از اقتصاد

نعیم نوربخش روزنامه نگار و مترجم: عربستان سعودی به صورت گسترده‌ای در حال برنامه‌ریزی است تا به واسطه تنوع بخشیدن به اقتصاد خود از طریق سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بدون آلایندگی و تجاری‌سازی سامانه‌های ذخیره‌سازی کربن در صنعت نفت و گازش، از اقتصاد خود کربن‌زدایی کند.

پادشاهی سعودی به این منظور طیف وسیعی از پروژه‌های تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و مشارکت با سایر کشورها برای توسعه زنجیره تأمین کالا و کریدورهای صدور انرژی را در دستور کار قرار داده است. علاوه بر این غول نفتی سعودی یعنی آرامکو نیز در حال سرمایه‌گذاری سنگین روی فناوری جداسازی و ذخیره‌سازی کربن است تا از روند کربن‌زدایی در صنعت نفت و گاز عربستان حمایت به عمل بیاورد.

طی چند سال گذشته عربستان سعودی عملیات احداث تعداد قابل‌توجهی از پروژه‌های تولید انرژی پاک را از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی گرفته تا استخراج هیدروژن سبز (بدون توسل به سوخت‌های فسیلی) رسانه‌ای کرده است. این کشور پادشاهی بنا دارد که تا پایان دهه جاری میلادی سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی‌اش را به نصف افزایش دهد. در حال حاظر ظرفیتی 22.8 گیگاواتی برای انرژی‌های پاک پیش‌بینی شده است و انتظار می‌رود تا پایان سال جاری 2.8 گیگاوات از آن عملیاتی شود. همچنین انتظار می‌رود که این کشور برای تولید 8 گیگاوات دیگر اقدام به برگزاری مناقصاتی تا پایان سال کند. منیف المنیف مدیر کل نهاد سیاست‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر در وزارت انرژی عربستان سعودی این اخبار را تأیید کرده است.

بخش بزرگی از پروژه‌های تجدیدپذیر عربستان سعودی حول محور انرژی‌های بادی و خورشیدی می‌چرخد. اما این کشور در حال سرمایه‌گذاری روی طیف وسیع‌تری از انرژی‌های پاک شامل باتری‌های ذخیره‌سازی و فناوری‌های پمپاژ و زمین‌گرمایی می‌باشد. در حال حاضر دولت عربستان به دنبال بررسی و امکان‌سنجی منابع انرژی در این کشور است تا در توسعه سبد متنوعی از انرژی‌های پاک مورد استفاده قرار بگیرند. المنیف به برخی محدودیت‌ها نیز در مسیر توسعه عملیات تولید انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرده است. وی می‌گوید به دلیل افزایش بی‌سابقه تلاش‌های جهانی برای تولید انرژی‌های پاک، زنجیره جهانی تأمین در این صنایع در مضیقه قرار گرفته است.

عربستان در مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تنها عمل نمی‌کند بلکه دولت این کشور روی مشارکت‌های بین‌المللی برای اطمینان از تثبیت جایگاه این کشور در بازار انرژی‌های پاک طی سال‌های آتی تأکید ویژه‌ای دارد. در ماه جاری وزیر انرژی عربستان سعودی شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان تفاهم‌نامه‌ای برای برپایی ارتباط شبکه برق، هیدروژن و زنجیره عرضه انرژی‌های پاک با هند به امضا رساند. در پی این رخداد وزیر نیروی هند راج کومار سینک نیز اظهار داشت که این دو کشور قصد دارند به نیروگاه تولید انرژی در مقیاس جهانی تبدیل شوند.

سینک افزوده است که دو کشور عربستان و هند اگر در حوزه انرژی کنار یکدیگر قرار بگیرند شکست‌ناپذیر می‌شوند. شاهزاده عبدالعزیز نیز گفت ما هدف مشترکی داریم تا به تولیدکننده نخست برق و هیدروژن سبز در جهان تبدیل شویم. وی در ادامه افزود این عامل زمینه را برای بهره‌برداری دوجانبه از رقابت‌پذیری در دو کشور فراهم می‌آورد. من صادقانه باور دارم که اتحاد این دو کشور کمک بیشتری به تحقق اهداف جاه‌طلبانه هر دو ملت خواهد کرد.

عربستان سعودی علاوه بر توسعه پرسرعت منابع تجدیدپذیر این کشور در حال سرمایه‌گذاری وسیع در فناوری‌های انرژی پاک و کربن‌زدایی است تا روند گذارش به انرژی پاک را تسهیل کند. در همین ماه شرکت بزرگ نفت عربستان سعودی آرامکو قراردادی با زیمنس به امضا رساند که به موجب آن قرار است یک واحد آزمایشی کوچک‌مقیاس برای کمک به کربن‌زدایی از عملیات نفت و گاز این کشور احداث شود. این واحد آزمایشی در منطقه ظهران برپا شده و تا سال 2024 به بهره‌برداری خواهد رسید.

به جای سامانه‌های سنتی جداسازی و ذخیره‌سازی کربن، آرامکو در حال سرمایه‌گذرای روی سامانه جذب مستقیم کربن از هواست. دی‌اکسید کربن استخراج‌شده در این سامانه‌ها پس از جذب در قالب کربن جامد یا مایع در عمق زمین ذخیره می‌شود. این فناوری در سال‌های اخیر توسعه پیدا کرده است. به طور خاص شرکت نفتی آمریکایی اکسیدنتال پترولیوم پیش‌تر اقدام به برپایی تأسیسات گسترده‌ای برای جذب مستقیم کربن از هوا به مساحت 400 مایل مربع در تکزاس و لوییزیانا کرده بود تا از عملیات استخراج نفت و گاز خود کربن‌زدایی کرده باشد. به لطف سیاست‌هایی که در ایالات متحده تصویب شده است، دولت این کشور 45 درصد از هزینه‌های این پروژه را خواهد پرداخت. وزارت انرژی آمریکا نیز وعده داده است که 1.2 میلیارد دلار در فناوری جذب مستقیم کربن سرمایه‌گذاری کند.

پروژه یادشده که یکی از نخستین موارد تجاری‌شده از فناوری جذب مستقیم کربن می‌باشد باید در سال 2024 به بهره‌برداری برسد. در حال حاضر 18 نمونه از این نوع پروژه‌ها در سرتاسر جهان در حال احداث است اما بسیاری از کارشناسان نسبت به دستاوردهای عملی این فناوری ابراز تردید کرده‌اند. به همین دلیل اغلب کشورها منتظر نشسته‌اند تا نتیجه کار پروژه‌های مذکور را به چشم ببینند.

یکی از سخنگویان زیمنس گفته است که وقتی واحد آزمایشی آرامکو عملیاتی شود دو طرف تصمیم خواهند گرفت که آیا فاز پایلوت این پروژه را به رسمی کلید بزنند یا خیر. اگر فاز پایلوت موفق عمل کند، تأسیساتی در مقیاس تجاری برپا خواهد شد. مدیر عامل آرامکو امین ناصر پیش‌تر تأکید کرده بود که فناوری جداسازی و ذخیره‌سازی کربن برای تحقق اهداف اقلیمی عربستان سعودی از اهمیت حیاتی برخوردار است. وی معتقد است که دنیا به 120 برابر تأسیسات بیشتری نسبت به آنچه امروز شاهدیم نیاز دارد تا هر چه سر یع‌تر با تغییرات اقلیمی مبارزه کند.

منبع: اویل پرایس