نقش اقتصاد- زنجان-احمد سلطانی:همایش ملی شیخ شهاب‌الدین سهروردی با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ، استاندار زنجان،مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی،نماینده مردم خدابنده درمجلس شورای اسلامی ،فرماندار و اعضای شورای اداری شهرستان خدابنده و شماری از چهره‌های برجسته فلسفه و حکمت کشور و علاقه مندان در شهر تاریخی سهرورد برگزار شد.
داود قهرمانی شهردار سهرورد و رییس امور اجرایی همایش ملی بزرگداشت مقام شیخ اشراق گفت:در خواست مردم و اعضای شورا و شهرداری از دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی،مهندس صادقی استاندارزنجان و دکتر بیگدلی نماینده مجلس شورای اسلامی،با توجه به اینکه در این شهر فلاسفه بزرگی وجود دارد؛ تاسیس موسسه سهروردی و جلوگیری از مصادره آن در خارج از سهرورد می باشد.
وی افزود: سهروردی فیلسوف و حکیم مُتالّه قرن ششم هجری قمری در سال ۵۴۹ ه.ق در شهر سهرورد به دنیا آمد و در سال ۵۸۷ ه.ق در شهر حلب سوریه به دستور صلاح الدین ایوبی و توسط پسرش ملک ظاهر ایوبی به شهادت رسید.
رییس امور اجرایی همایش بزرگداشت مقام شیخ شهاب الدین سهروردی در سال ۱۴۰۴ گفت: هشتم امرداد در تقویم ایران با نام روز زنجان و روز بزرگداشت شیخ شهاب الدین سهرودی (شیخ اشراق) گره خورده است، به همین مناسبت هر ساله در این روز مراسمی در زادگاه این فیلسوف بزرگ برگزار می شود.
وی در ادامه با اشاره به نام و لقب شهاب الدین یحیی ابن حبش بن امیرک ابوالفتوح سهروردی ملقب به شیخ شهاب‌الدین، شیخ اشراق، شیخ مقتول و شیخ شهید، گفت: این فیلسوف نامدار کسی است که مکتب اشراق و فلسفه خُسرَوانی را به وجود آورد که بعد از شهادتش در جهان منتشر شد و امروزه آثارش در تمام دانشگاههای معتبر و به نام جهان تدریس می شود.
این مسوول با بیان اینکه سهروردی خود، فلسفه‌اش را حکمت اشراق نامیده بود که به معنای درخشندگی و برآمدن آفتاب است،گفت: این تفکر فلسفه خاص افلاطونی نیست و در آن آرای افلاطون، ارسطو، نوافلاطونیان، زرتشت، هرمس و آرای صوفیان مسلمان در هم آمیخته است.
قهرمانی گفت: مکتب سهروردی هم فلسفه هست و هم نیست و از این جهت فلسفه است که به عقل اعتقاد دارد، اما عقل را تنها مرجع شناخت نمی‌داند و عرفان است از این نظر که کشف و شهود و فلسفه اشراق را شریف‌ترین و بلندمرتبه‌ترین مرحله شناخت می‌شناسد.
وی افزود: سهروردی شخصیتی است که پس از قرن‌ها هنوز آوازه اش در جهان و تاریخ ساری و جاری است و طرفداران زیادی در جای‌جای دنیا دارد.
فرماندار خدابنده: گردشگری مشاهیر و مفاخر در خدابنده مورد توجه قرار گیرد
فرماندار خدابنده گفت: شهرستان خدابنده، ظرفیت قابل توجهی در گردشگری با محوریت مشاهیر و مفاخر دارد و توجه ویژه به آن می‌تواند زمینه توسعه کم‌نظیر خدابنده را فراهم آورد.
سید محمد اسماعیل اعلایی افزود: شهرستان خدابنده گنجینه‌ای از تاریخ را در خود نهفته دارد که بخش قابل توجهی از آن هنوز معرفی و شناسانده نشده است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های گردشگری فرهنگی و طبیعی خدابنده از جمله مسجد جامع تاریخی سجاس، بقعه قیدار نبی، مجموعه غار کتله‌خور و زرین غار بر لزوم توجه ویژه به مقوله گردشگری مشاهیر و مفاخر و برنامه‌ریزی به منظور بهره‌برداری از این فرصت‌ها تاکید کرد.
فرماندار خدابنده در ادامه به اقتصاد تک‌محصولی شهرستان که صرفا بر پایه کشاورزی است اشاره کرد و گفت: شهرستان خدابنده به عنوان بزرگترین شهرستان شمالغرب کشور، متاسفانه در طول سالیان سپری شده از تاسیس صرفا متکی بر اقتصاد تک محصولی بر پایه کشاورزی بوده و نگاه مسئولین به این سرزمین تامین گندم مورد نیاز حدود نیمی از استان و بخشی از کشور بوده است در حالیکه ظرفیت‌های زیادی در بخش گردشگری شهرستان وجود دارد.
وی با انتقاد از سهم ناچیز گردشگری فرهنگی استان و شهرستان با وجود آثار ملی و جهانی متعدد در زنجان، خواستار نامگذاری روز نکوداشت مشاهیر به عنوان روز حکمت در شهر سهرورد و دیار حکمت و فلسفه در شهر قیدار شد.
فرماندار خدابنده با بیان اینکه در شهر سهرورد تنها یک سهروردی وجود ندارد، بلکه بسیاری از اندیشمندان دیگر نیز به غنای ادبیات، فلسفه، حکمت و عرفان این مرز و بوم افزوده‌اند، تاکید کرد: ما امروز نیامده‌ایم تا از اشراق بگوییم، بلکه آمده‌ایم تا از او بیاموزیم.
مطالعات سهروردی پژوهی نیازمند تجمیع و کاوش بیشتر است
معاون علمی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بر ضرورت تجمیع مطالعات سهروردی پژوهی و کاوش در آثار و ناگفته‌های پیرامون این شخصیت بزرگ تاکید کرد و گفت: ناگفته‌های زیادی پیرامون این شخصیت بزرگ بر زمین مانده است.
کاوه خورابه در همایش ملی شیخ شهاب‌الدین سهروردی در شهر سهرورد با تاکید بر ضرورت بازشناسی و ترویج اندیشه‌های شیخ اشراق، افزود: «سهروردی که بود و برای ما چه کرد؟ ما برای سهروردی چه کردیم؟» این دو پرسش اساسی باید همواره در مواجهه با این شخصیت مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه سهروردی گذرگاهی است که از طریق آن می‌توان جریان‌های فکری را بار دیگر با اندیشه های ایران باستان، هند، یونان و سایر تمدن‌ها آشتی داد، افزود: وقتی از ایران صحبت می‌کنیم، از خردی سخن می‌گوییم که تا به امروز جاری است و در تمام لحظات حساس زیست فرهنگی ما از سیاست تا هنر به کار می‌آید.
معاون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، نور را مفهومی کلیدی در اندیشه سهروردی دانست و تصریح کرد: نور در سه مقطع اساسی، دین زرتشتی، مهرپرستی و اسلام، خود را بر ما ظاهر می‌کند و در نهایت در اندیشه سهروردی اساس یک حکمت تاثیرگذار تاریخی قرار می‌گیرد و سهروردی در برابر ناملایمات و ظلمات فکری، نور حقیقت و اندیشه ورزی را احیا کرد.
خورابه با بیان اینکه مطالعات تاریخی نشان می‌دهد تلاش‌های ارزشمندی برای بازخوانی و بازتولید اندیشه‌های سهروردی صورت گرفته است، اظهار داشت: از تلاش‌های هانری کربن تا استاد نجفقلی حبیبی و سایر اندیشمندان، هر کدام گوشه‌ای از حکمت سهروردی را بررسی کرده‌اند اما این تلاش‌ها کافی نیست چرا که مسیر اندیشه ورزی پایان ناپذیر است.
معاون علمی و پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر ضرورت مواجهه جدید با اندیشه‌های سهروردی، گفت: امروز باید منطبق با دنیای جدید، فضای مجازی، هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های نو با این سنت‌ها مواجه شویم و حرف‌های جدی برای گفت و گو با جهان داشته باشیم.
وی خاطر نشان کرد: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بنا بر رسالت و چشم انداز خود بر آن است تمهیدات لازم را برای ساخت بنای یادمانی شیخ شهاب‌الدین سهروردی با همکاری موسسه پژوهشی حکمت سهروردی و همچنین شورای شهر سهرورد و فرمانداری خدابنده با حمایت جدی سازمان برنامه و بودجه در شهر سهرورد فراهم کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی:
سهروردی با فلسفه اشراق، تعارض بین ایرانیت و اسلامیت را حل کرد
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی حل تعارض بین ایرانیت و اسلامیت را از ویژگی مهم فلسفه سهروردی عنوان کرد و گفت: از منظر شیخ اشراق حکمت قرآنی و خسروانی قابل جمع است و او با اندیشه بدیع و ابتکاری خود، این تعارض را به صورت بنیادین حل کرد.
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه در همایش ملی شیخ شهاب الدین سهروردی بر نوآوری و استقلال مکتب فلسفی اشراق سهروردی تأکید کرد و افزود: با استناد به سیره و آثار سهروردی، حکمت اشراق را یک نظریه و مکتب بدیع و مبتکرانه باید بدانیم که با بهره‌گیری هوشمندانه از فلسفه، عرفان و کلام به چالش‌های فکری و فرهنگی دوران خود پاسخ داده است.
خسروپناه با اشاره به دوران نوجوانی و جوانی سهروردی، بیان کرد: سهروردی تا ۳۰ سالگی، با سفرهای متعدد و دیدارهای فراوان با اهل معرفت و عرفان، سلوک مستمری را تجربه کرد و این تجربیات عرفانی که با کشف و شهودهای او همراه بود، جرقه‌های اولیه شکل‌گیری حکمت اشراق را در ذهن او رقم زد.
وی افزود: این سلوک عرفانی به سهروردی، روش‌شناسی و منطقی مبتنی بر علم حضوری را آموخت و او توانست علم حضوری را به علم حصولی تبدیل کند و این همان نوآوری است که او را به سمت حکمت اشراق سوق داد و در نهایت در ۳۳ سالگی، مکتب اشراق را تعریف و تدوین کرد.
خسروپناه با ردّ ادعای التقاطی بودن مکتب اشراق، گفت: هر اندیشمندی در عصر خود از صاحب‌نظران و متفکران بهره می‌برد، سهروردی نیز از این قاعده مستثنی نبود، او با نگاهی درجه دوم به تمام مکاتب فکری زمان خود از جمله فلسفه، عرفان و کلام و با درک چالش‌های پیش روی این حوزه‌ها، مکتب اشراق را بنیان نهاد.
خسروپناه به یکی از چالش‌های مهم عصر سهروردی یعنی تعارض میان اسلام و ایران اشاره کرد و آن را یکی از ابعاد کلیدی در شکل‌گیری مکتب اشراق دانست.
وی اظهار کرد : در آن دوران، تفکری رواج داشت که اسلام را مترادف با عربیت می‌دانست و ایرانیت را در مقابل آن قرار می‌داد، سهروردی با بهره‌گیری از حکمت خسروانی (ایرانی) و پیوند آن با حکمت قرآنی نشان داد که این دو می‌توانند در کنار هم قرار گرفته و هم‌افزایی داشته باشند.
خسروپناه تصریح کرد: این اقدام سهروردی به حل بنیادین تعارض اسلام و ایران کمک شایانی کرد که بعدها شهید مطهری نیز در کتاب “خدمات متقابل اسلام و ایران” به آن پرداخت اما سهروردی این مهم را با بنیان‌های فلسفی خود حل کرد.
وی با تأکید بر اینکه حکمت اشراق، حاصل تلفیق دانش پیشینیان، نور قرآن و کشف و شهود عرفانی سهروردی است، افزود: حکمت نور و نورالانوار، نتیجه این تلفیق ابتکاری است که هم از دانش دانشمندان بهره برده، هم از نور قرآن استفاده کرده و هم با کشف و شهود خود به حقیقت رسیده است که دستاورد این مکتب، حل چالش‌های فلسفی، کلامی، عرفانی و هویتی (ایران و اسلام) در عصر سهروردی بود.
خسروپناه با اشاره به تسلط سهروردی بر فقه و اصول که در کتاب “رساله اصول فقه” او مشهود است، بر جایگاه رفیع این حکیم به عنوان یک فقیه و اصولی فرهیخته تأکید کرد و گفت: این درک عمیق از مبانی دینی، در کنار تجربیات عرفانی و تسلط بر فلسفه، زمینه را برای خلق مکتبی بدیع و مستقل فراهم آورد که همچنان الهام‌بخش متفکران است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر گستردگی شهرت جهانی شیخ شهاب‌الدین سهروردی و اهمیت مکتب اشراق تأکید کرد و از جوانان خواست تا این شخصیت برجسته را فراموش نکنند.
خسروپناه با بیان اینکه سهروردی با وجود عمر کوتاه خود (کمتر از ۴۰ سال)، مکتب حکمت اشراق را بنیان نهاد و در سراسر جهان، نزد اهل معرفت و فلسفه شناخته شده است، گفت: این نشست‌ها و همایش ها، گامی در مسیر جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی است و باید یاد و نام بزرگان این دیار را زنده نگه داریم.
خسروپناه در بخش پایانی سخنان خود پیشنهادهایی برای توسعه گردشگری و فرهنگی سهرورد ارائه داد و گفت: سند گردشگری استان زنجان با تاکید بر ظرفیت های قابل توجه منطقه تدوین تا زمینه انتقال ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگ این سرزمین حکمت و عرفان به گردشگران فراهم شود.
وی ادامه داد: تکمیل آزادراه حکمت از سهرورد تا همدان با توجه به پیشرفت بخشی از این پروژه در دولت شهید رئیسی می‌تواند به عنوان یک اثر فرهنگی و گردشگری مهم عمل کند.
خسروپناه همچنین بر ضرورت تصویب بنیاد سهروردی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد و آمادگی خود را برای همکاری با مسئولان استانی و خیرین در راه‌اندازی این بنیاد مردمی و نخبگانی اعلام داشت.
ساخت‌وسازهای مسکونی خارج از محدوده شهری تعیین تکلیف شود
نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی با اشاره به چهار مطالبه مهم مردم خدابنده گفت: ساخت‌وسازهای مسکونی خارج از محدوده شهری تعیین تکلیف شود.
احمد بیگدلی، نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی دراین مراسم با تجلیل از مقام علمی و فکری شیخ اشراق، بر ضرورت توجه جدی به توسعه و رفع مشکلات شهر سهرورد تأکید کرد.نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: شیخ سهروردی از مفاخر بی‌نظیر ایران اسلامی و از اندیشمندان برجسته جهان اسلام است که با گذشت بیش از هشت قرن، همچنان نام و یادش مایه افتخار ایرانیان، به‌ویژه مردم زنجان و شهرستان خدابنده است.وی با اشاره به اهمیت ماندگاری انسان‌ها در تاریخ افزود: همان‌گونه که نام امام حسین(ع) پس از ۱۴۰۰ سال در دل‌ها زنده است، برخی افراد به‌واسطه نبوغ، ایمان، و تلاش‌هایشان در حافظه تاریخی بشر ماندگار می‌شوند. شیخ سهروردی نیز یکی از این چهره‌های منحصربه‌فرد است که خداوند متعال به او عطای فکر و اندیشه‌ای عمیق بخشیده بود.بیگدلی با اشاره به برخی چهره‌های برجسته معاصر از جمله شهید حاج قاسم سلیمانی و دانشمندان هسته‌ای کشور، ادامه داد: در دوران معاصر نیز شخصیت‌های منحصر به فردی همچون مقام معظم رهبری و شهیدان سرافراز ما هستند که نامشان در تاریخ جاودانه خواهد ماند. به باور من، مقام معظم رهبری، شخصیتی یگانه در دنیای اسلام هستند که هدایت کشتی انقلاب را با حکمت و درایت به‌پیش می‌برند.
نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به مسائل و چالش‌های شهر سهرورد، از استاندار زنجان و دیگر مسئولان خواستار پیگیری و صدور دستور ویژه برای چهار مطالبه از جمله تکمیل ورودی شهر سهرورد که سال‌هاست نیمه‌تمام باقی مانده است، رسیدگی به وضعیت فضاهای آموزشی شهر، تعیین تکلیف ساخت‌وسازهای مسکونی خارج از محدوده شهری، بررسی و رفع مشکلات مربوط به آب شرب و پروژه سازه‌ای در دست احداث توسط منابع طبیعی است.وی اظهار امیدواری کرد که با برکت حضور علما، اندیشمندان، مسئولان و برگزاری چنین همایش‌هایی، شاهد توسعه و پیشرفت بیشتر شهر سهرورد و شهرستان خدابنده باشیم.
رئیس جمهور:شیخ اشراق، پیام آوری در مسیر بیداری انسان است
دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور اسلامی ایران نیزدر پیامی به همایش ملی شیخ شهاب‌الدین سهروردی گفت: پیام شیخ اشراق، صور اسرافیلی برای رستاخیز ایرانیان شد از همین رو، سهروردی را نه تنها حکیمی در زمره فلاسفه که پیام آوری در مسیر بیداری انسان باید شناخت.
در پیام رئیس جمهور به همایش ملی شیخ شهاب‌الدین سهروردی که در این همایش در شهر سهرورد زادگاه شیخ اشراق توسط محسن صادقی استاندار زنجان قرائت شد، آمده است: سرزمین ما گاهواره اندیشه و خاستگاه حقیقت جویی است و با چنین خصیصه‌ای، اندیشمندان ایرانی با حفظ میراث نیکوی پیشینیان خود با معنویت اسلامی به این میراث ارتقا و تعالی بخشیدند که یکی از چهره‌های درخشان آسمان حکمت و معرفت ایران شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی است.
رئیس جمهور تاکید کردند: سهروردی جانی عاشق برای رسیدن به حقیقت داشت، او در روزگاری پرآشوب می‌زیست و برای زیستی بهتر به راه حلی نیکو رسید، شیخ دریافت خرد و ایمان دو بال برای پرواز هستند که در غیاب یکی نمی‌توان با دیگری به سوی رشد و تعالی پر کشید.
پزشکیان افزود: او خرد و استدلال فلسفی را با نور ایمان و سلوک عرفانی درآمیخت و حکمت خسروانی را بازآفرینی کرد. او جان خویش را با جهان اشراق پیوند داد و در جهان دل، بانگ بیداری برای باطن جان‌های شیفته حقیقت سر داد، گویی پیام او صور اسرافیلی برای رستاخیز ایرانیان شد از همین رو، سهروردی را نه تنها حکیمی در زمره فلاسفه که پیام آوری در مسیر بیداری انسان باید شناخت.
رئیس جمهور تاکید کرد: حکیمی که نه بر خرد آنچنان تکیه کرد که پای استدلالش چوبی شود و نه چندان از فلسفه دوری گزید که پیامش از خرد تهی شود، او غبار از آیینه روح زدود و آفاق جدیدی در ساحت اندیشه گشود. پیام سهروردی نه تنها برای معاصرانش حکم داروی شفابخش داشت که نیاز زمانه ما نیز هست در جهانی که در هیاهوی مادیت تهی از معنا شده است.
وی اضافه کرد: بازگشت به اندیشه سهروردی نه ارتجاع که گامی در مسیر رو به آینده است آینده‌ای که بدون خرد و ایمان چون دوزخی سوزان خواهد بود همانند دوزخی که امروز در غزه نمایان است .
رئیس جمهور ضمن پاسداشت کوشش برگزارکنندگان این آیین به ویژه اصحاب اندیشه و دانشگاهیان کشور، گفت: امیدوارم این آیین تنها در یادکرد و بزرگداشت خلاصه نشود بلکه مراسم و آیین‌هایی از این دست باید علاوه بر تجدید عهد با حکمت، انصاف، عدالت و حقیقت به بازاندیشی در این باره و آوردن چنین مفاهیمی به ساحت عمل منجر شود.
پزشکیان اضافه کرد: امید است که با تلاش روزافزون نهادها و مراکز علمی، پژوهشی و فرهنگی آثار این حکیم شهید بیش از پیش به جامعه معرفی و ترویج شود تا جان تشنه جامعه ایران از این نشئه معنوی و علمی سیراب شود.
سهروردی از برجسته‌ترین حکیمان و فیلسوفان مسلمان و مؤسس یکی از مهمترین مکتب ها و جریان های فلسفی در اسلام با عنوان «حکمت اشراق» است، او زندگی کوتاه اما پر ثمری داشت و با حیات ۳۸ ساله خود، حیاتی دوباره به حکمت ایرانی بخشید.
شهاب الدین یحیی ابن حبش بن امیرک ابوالفتوح سهروردی ملقب به شیخ شهاب‌الدین، شیخ اشراق، شیخ مقتول و شیخ شهید، فیلسوف و حکیم مُتالّه قرن ششم هجری قمری در سال ۵۴۹ ه.ق در شهر سهرورد به دنیا آمد و در سال ۵۸۷ ه.ق در شهر حلب سوریه به دستور صلاح الدین ایوبی و توسط پسرش ملک ظاهر ایوبی به شهادت رسید.
سهروردی از برجسته‌ترین حکیمان و فیلسوفان مسلمان و مؤسس یکی از مهمترین مکتب ها و جریان های فلسفی در اسلام با عنوان «حکمت اشراق» است، او زندگی کوتاه اما پر ثمری داشت و با حیات ۳۸ ساله خود، حیاتی دوباره به حکمت ایرانی بخشید.حکمت اشراق که از سویی به تصریح موسس آن (شهاب الدین سهروردی) احیای حکمت نوری ایرانیان باستان است بیشترین سنخیت را با تعالیم بلند و آموزه های شیعی دارد و از این جهت از طرف حکما و متکلمان شیعی مورد توجه و استقبال قرار گرفته است.
“حکمت الاشراق” مهمترین و معروفترین کتاب سهروردی به زبان عربی است؛ او در این کتاب به تبیین و تشریح آرای خود پرداخته و در مقدمه کتاب، خواندن آن را به کسانی که تنها جویای حکمت بحثی و استدلالی هستند توصیه نمی کند، او بهره مندی از تابش بارقه های الهی را از شرایط خوانندگان کتاب “حمکت الاشراق” عنوان کرده است.
“تلویحات”، “المقاومات” و “المشارع و المطارحات” هم از دیگر کتاب‌های مهم سهروردی به زبان عربی است.
