آلبرت بغزیان-استاد دانشگاه: سالهاست که در ایران به دلیل فاصله گرفتن نرخ ارز دولتی با آزاد و برای اینکه بحث گردشگری را رونق دهند تصمیم گرفته شد برای مسافرت ارز بدهند. البته جای تعجب است که این امر بیشتر به نفع رونق گردشگری کشورهای دیگر است نه به سود کشور خودمان. از این رو یک رانتی از طریق ارز مسافرتی به وجود میآید که برخی این ارز را دریافت میکردند و دستشان را به دیوار ترکیه و عراق میزدند و درعوض چند میلیونی از این طریق سود میکردند. اما افزایش نرخ ارز مسافرتی منجر به افزایش قیمت دلار آزاد میشود. افزایش نرخ ارز مسافرتی باعث کاهش سفرهای صوری و حتی سفرهای خارجی میشود. همچنین کاهش اختلاف ارز مسافرتی و آزاد به این منجر میشود که برخی از مسافران به سمت خرید از بازار آزاد بروند تا دیگر خود را درگیر واریز وجه و دریافت از آن سوی گیت نکنند؛ بنابراین این باعث میشود که سیل تقاضا به سمت بازار آزاد روانه شود. در مجموع این افزایش قیمت دلار مسافرتی، اقدام خوبی است که میتواند جلوی سفرهای صوری را بگیرد. اما درباره اینکه آیا ارز مسافرتی نوعی یارانه پنهان به طبقات بالای جامعه محسوب میشود باید گفت هزار یا 500 دلاری که سالی یکبار میدهند، برای طبقه بالا عددی نیست. بیشتر توجیه میکند که اگر میخواهیم چیزی را حذف کنیم، به دهکهای بالا بچسبانیم و بگوییم اوست که مسافرت میرود. درصورتی که آن کسی که از طبقه بالاست و سفرهای خارجی میرود وقتش را صرف گرفتن ارز مسافرتی نمیکند. اینکه بگوییم رانتی برای طبقات بالاست، به جای خود درست است ولی آنها از تورم، افزایش قیمت خودرو، مسکن و داراییهایشان سود میبرند. بحث این است که اگر نرخ ارز مسافرتی را افزایش میدهیم آیا سهمیه آن را هم افزایش دادهایم یا خیر؟ اگر افزایش سهمیه داشته باشیم، افراد عملاً به بازار آزاد مراجعه نمیکنند ولی اگر سهمیه را کاهش دهیم باز افراد را به سمت بازار آزاد روانه میکنیم که به جهش قیمتها منجر میشود. در مجموع اقدام خوبی است و امیدواریم به جایی برسیم که نیاز به سهمیه نداشته باشیم و مانند بقیه دنیا با تبدیل کردن پولمان سفر برویم.




