باران شاکری روزنامه نگار: گروه اقتصادی: با وجود داشتن ذخایر عظیم زغال‌سنگ اما در سال‌های اخیر با کاهش چشمگیر تولید داخلی این ماده معدنی روبرو شده‌ایم که دلایل این کاهش، به گفته سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران، سیاست‌های نادرست دولت در تعیین قیمت‌های دستوری و عدم حمایت از تولیدکنندگان داخلی است.
سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران در این خصوص، گفت: حدود 10 درصد از واردات زغال‌سنگ، به کیفیت آن مرتبط است؛ به عنوان مثال، برای تولید کُک مرغوب به نوع خاصی از زغال‌سنگ نیاز است که تنها در استرالیا یافت می‌شود و در ایران اساساً از نظر زمین شناسی، این نوع زغال‌سنگ وجود ندارد و خب در حدود 10 درصد واردات منطقی است که تقریباً در پنج دهه اخیر نیز با آن مواجه بودیم.
وی اضافه کرد: در حال حاضر اما حجم واردات زغال‌سنگ بسیار بیشتر از آن 10 درصد محاسبه شده است در حالیکه عمدتاً زغال‌سنگ یا کُک مشابه تولیدات داخلی وجود دارد که دلیل این امر سیاست‌های نادرست اعمال شده در حدود یک دهه اخیر در حوزه زغال‌سنگ است.
وی افزود: تعیین قیمت‌های غیرواقعی به صورت دستوری باعث شده است که تولید زغال‌سنگ در بسیاری از معادن غیر اقتصادی شود و در نتیجه، میزان تولید به شدت کاهش پیدا کند.
صمدی ادامه داد: حدود 10 تا 15 سال پیش در کرمان سالیانه 750 هزار تن زغال‌سنگ تولید می‌شد اما اکنون تولید آن به 140 هزار تن کاهش یافته است که با توجه به قیمت تمام‌شده بالای تولید زغال‌سنگ، ادامه فعالیت برای تولیدکنندگان دیگر مقرون به صرفه نیست.
وی در ادامه افزود: اما از سوی دیگر، اگر زغال‌سنگ وارداتی با قیمت داخلی برابری کند یا حتی ارزان‌تر باشد، انتظار می‌رود تولیدکنندگان داخلی به دلیل کاهش هزینه‌ها، ترجیح دهند از زغال‌سنگ وارداتی استفاده کنند که البته این موضوع جدا از بحث حمایت از تولید داخل است اما اکنون متأسفانه، زغال وارداتی قیمت بسیار بالایی دارد.
صمدی تاکید کرد: طبق آمار منتشر شده در کدال بورس ذوب آهن، قیمت هر تن زغال وارداتی در شش ماهه اول سال جاری به 19 میلیون و 700 هزار تومان رسیده، در حالی که قیمت زغال داخلی 6 میلیون و 600 هزار تومان بوده است؛ این اختلاف قیمت بسیار زیاد، تولیدکنندگان داخلی را با چالش جدی مواجه کرده است.
وی اظهار داشت: اگر قیمت زغال داخلی به نحوی تنظیم شود که حداقل به نیمی از قیمت جهانی برسد، برای مثال به تنی 8 میلیون تومان برسد، در اینصورت تولید زغال‌سنگ در کشور افزایش پیدا خواهد کرد و جلوی واردات بی رویه این محصول معدنی گرفته می‌شود.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران گفت: به هرحال کاهش تولید داخلی به نفع مافیای واردات خواهد بود چرا که کاهش تولید، بهانه‌ای برای توجیه واردات بیشتر فراهم می‌کند؛ این مافیا مدعی می‌شود که به دلیل پایین بودن تولید داخلی و عدم توجیه اقتصادی آن، نیاز به واردات داریم، در حالی که منابع زغال‌سنگ کشور بسیار غنی است.
وی افزود: ذخایر زمین‌شناسی زغال‌سنگ در کشور ما حدود 12 میلیارد تن برآورد می‌شود، در حالی که مصرف سالانه کنسانتره زغال‌سنگ تنها حدود 3 میلیون تن است که عدد خیلی ناچیزی است و این موضوع نشان می‌دهد که ذخایر زغال‌سنگ ما بسیار غنی است، اما به دلیل نبود توجیه اقتصادی، از این ظرفیت عظیم به خوبی استفاده نمی‌شود.
صمدی توضیح داد: سال گذشته نامه‌ای به وزارت صمت نوشتیم و جلساتی نیز با مسئولین این وزارتخانه برگزار کردیم؛ از آنجا که وظیفه اصلی وزارت صمت حمایت از تولید داخلی است، از آن‌ها درخواست کردیم تا با افزایش قیمت زغال‌سنگ، از تولیدکنندگان داخلی حمایت کنند و در عوض ما نیز متعهد شدیم که در صورت افزایش قیمت، تولید زغال‌سنگ را سالانه 20 درصد افزایش دهیم تا بتوانیم ظرف سه تا چهار سال نیاز کشور را به طور کامل تأمین کنیم اما متأسفانه تاکنون نه در وزارت صمت اراده‌ای برای حمایت از تولید داخلی دیده شده و نه در بین مصرف‌کنندگان تمایلی برای استفاده از زغال‌سنگ داخلی وجود دارد که در نتیجه، شاهد افزایش چشمگیر واردات زغال‌سنگ هستیم.
وی بیان کرد: در سه سال اخیر، حدود دو میلیارد دلار زغال‌سنگ و مشتقات آن مانند کُک وارد کشور شده است که این رقم بسیار قابل توجهی است در حالیکه اگر تنها 10 درصد از این مبلغ را در بخش تولید داخلی زغال‌سنگ سرمایه‌گذاری می‌کردیم، اکنون با کمبود زغال‌سنگ مواجه نبودیم.
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران در خصوص آمار مصرفی زغال‌سنگ به اقتصادآنلاین، توضیح داد: آمار تولید کنسانتره زغال سنگ (نه زغال سنگ خام) در داخل کشور، با توجه به شرایط فعلی، حدود یک میلیون و هشتصد هزار تن است در حالی که مصرف سالانه زغال‌سنگ در کشور تقریباً سه میلیون و هفتصد هزار تن می‌باشد بنابراین میزان مصرف زغال‌سنگ در کشور بیشتر از تولیدات داخلی است.
وی ادامه داد: در حالیکه بر اساس پروانه‌هایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای معادن صادر کرده است، ظرفیت تولید زغال‌سنگ در کشور به حدود 11 میلیون تن می‌رسد؛ یعنی با توجه به پروانه‌های صادرشده، کشور ما پتانسیل تولید بیش از نیاز داخلی خود را دارد اما با توجه به قیمت‌های فعلی و عدم توجیه اقتصادی تولید، تولیدکنندگان انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری و افزایش تولید ندارند.
وی بیان کرد: نمی‌توان گفت که کمبود زغال‌سنگ داریم چرا که منابع و ظرفیت تولید آن در کشور وجود دارد و مشکل اصلی در قیمت‌گذاری است یعنی زمانی که دولت ترجیح می‌دهد قیمت زغال‌سنگ وارداتی 19 میلیون و 700 هزار تومان و قیمت زغال‌سنگ داخلی تنها 6 میلیون و 600 هزار تومان باشد، تولیدکنندگان داخلی انگیزه‌ای برای تولید بیشتر نخواهند داشت و در نتیجه این اختلاف قیمت زیاد، تولید داخلی را غیر اقتصادی کرده است.
صمدی در خصوص حل این معضل اظهار داشت: ما پیشنهاد دادیم که روی افزایش تولید داخلی زغال‌سنگ تمرکز کنیم و برای این کار، درخواست کردیم تا قیمت زغال‌سنگ داخلی به قیمت تمام‌شده واقعی آن برسد و نه اینکه از قیمت جهانی آن تبعیت کند؛ بر اساس محاسبات ما، قیمت تمام‌شده هر تن زغال‌سنگ در سال گذشته حدود 7 میلیون و 500 هزار تومان بوده است.
صمدی در پایان گفت: ما به مسئولین مربوطه اعلام کردیم که با اصلاح قیمت، تولیدکنندگان داخلی انگیزه لازم برای افزایش تولید را پیدا خواهند کرد. کشور ما دارای ذخایر غنی زغال‌سنگ و ظرفیت تولید بالایی است. اما با توجه به قیمت‌های فعلی، تولید زغال‌سنگ داخلی توجیه اقتصادی ندارد. آمارها نشان می‌دهد که در نیمه دوم سال گذشته، حدود یک میلیون و هفتصد هزار تن زغال‌سنگ و محصولات فرآوری شده آن وارد کشور شده است. این میزان تقریباً برابر با مصرف داخلی زغال‌سنگ است.
