عابد اکبری تحلیلگر سیاسی: روابط فراآتلانتیکی در حال پیچیدهتر شدن است و پیشبینیها حکایت از آن دارد که تنش در روابط ترامپ با چین در دوره دوم ریاستجمهوری وی شدت خواهد گرفت. در این میان، چین بهویژه در بحران اوکراین سعی دارد نقش میانجیگر و سازندهای ایفا کند. چین با دعوت از اتحادیه اروپا برای مشارکت در مذاکرات صلح اوکراین، نشان داده که خواهان نقش فعالتری برای اروپا در فرآیند صلح است. این در حالی است که روسیه بهشدت مخالف حضور اروپا در این مذاکرات است. چین، که بهطور سنتی از روسیه حمایت کرده، اکنون به دنبال ایجاد فضایی است که اروپا نیز در تصمیمگیریهای جهانی نقش داشته باشد. این رویکرد جدید میتواند به تغییرات اساسی در روابط آینده چین و اروپا منجر شود.
در دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ، ممکن است ایالات متحده تحت رهبری او سیاستهای مستقلتری از اروپا در قبال روسیه و اوکراین اتخاذ کند.
سیاستهای ترامپ احتمالاً فشارهای بیشتر بر کشورهای اروپایی برای افزایش هزینههای دفاعی و گسترش سیاستهای یکجانبهگرایانه را شامل خواهد بود. ترامپ بهویژه تمایل زیادی به کاهش مشارکت ایالات متحده در مسائل جهانی و برقراری روابط تجاری با کشورهای رقیب مانند چین خواهد داشت. این رویکرد میتواند اتحادیه اروپا را بهویژه در زمینههای اقتصادی و امنیتی به سمت استقلال استراتژیک بیشتر سوق دهد. چین، با رویکرد کمتنشتر خود در زمینههای جهانی مانند تغییرات اقلیمی و امنیت سایبری، میتواند به عنوان یک شریک جایگزین برای اروپا در نظر گرفته شود. علاوه بر این، چین در حال گسترش روابط تجاری با اتحادیه اروپاست و میتواند فرصتهای جدیدی برای همکاریهای اقتصادی و فناوری فراهم کند. این شراکت میتواند به اروپا کمک کند تا بهویژه در برابر تحولات جهانی، از جمله تحولات در بازارهای آسیایی، موقعیت بهتری کسب کند.
چین به عنوان یک میانجی در بحران اوکراین
چین نهتنها بهعنوان یک حامی اقتصادی روسیه در بحران اوکراین باقی مانده، بلکه بهدنبال ایفای نقشی کلیدی در این بحران بهعنوان یک بازیگر دیپلماتیک جهانی است. پیشنهاد چین برای دعوت اتحادیه اروپا به مذاکرات صلح بهطور ضمنی نشان میدهد که چین مایل است تا در روند حل بحران اوکراین تأثیرگذار باشد. این مسأله میتواند فرصتی برای اروپا فراهم کند تا در شرایطی که ترامپ ممکن است با پوتین به توافقات دوجانبه برسد، خود را در فرایند صلح قرار دهد. چین با تاکید بر مفهوم «جهان چندقطبی»، به دنبال شکلدهی به یک نظم جهانی است که در آن اروپا بتواند نقش فعالتری ایفا کند. این دیدگاه در تضاد با سیاستهای ترامپ است که بر کاهش حضور اروپا در مسائل جهانی تأکید دارد. در این زمینه، چین میتواند بهعنوان یک همکار استراتژیک برای اروپا مطرح شود و به آن امکان دهد تا در مذاکرات جهانی، بهویژه در بحران اوکراین، سهم بیشتری داشته باشد.
چالشهای اقتصادی و همکاریهای تجاری اروپا و چین
اروپا همچنان یکی از بزرگترین شرکای تجاری چین است. در سال 2024، حجم تجارت میان چین و اتحادیه اروپا به حدود 800 میلیارد دلار رسید که بیش از 16 درصد کل تجارت خارجی چین را تشکیل میدهد. این آمار نشاندهنده حجم بالای تعاملات تجاری و اقتصادی میان دو طرف است. صادرات چین به اتحادیه اروپا در سال 2024 به حدود 450 میلیارد دلار رسید، این در حالی است که واردات چین از اروپا از 350 میلیارد دلار فراتر رفت. این روابط تجاری بهویژه در زمینههای فناوری، انرژی و زیرساختها در حال گسترش است. چین در حال سرمایهگذاریهای عمده در پروژههای زیرساختی بزرگ مانند «یک کمربند، یک جاده» در کشورهای اروپای شرقی و جنوبی است که بهویژه برای این کشورها که به دنبال توسعه زیرساختهای خود هستند، فرصتهای اقتصادی قابل توجهی فراهم میآورد.
در دوره دوم ترامپ، اگر فشارهای تجاری از سوی ایالات متحده علیه چین افزایش یابد، اتحادیه اروپا ممکن است بهعنوان یک شریک اقتصادی جایگزین برای چین مطرح شود. این تغییر میتواند فرصتهای جدیدی برای کشورهای اروپایی در دسترسی به بازارهای آسیایی و تقویت روابط تجاری فراهم کند. با توجه به سیاستهای اقتصادی ترامپ و احتمال تشدید جنگهای تجاری، چین میتواند بهعنوان یک شریک استراتژیک برای اروپا در زمینههای مختلف تجاری و اقتصادی دیده شود.
در همین راستا، چین همچنین در حال گسترش نفوذ خود در اتحادیه اروپاست و این همکاریها میتواند بهویژه در حوزههای فناوریهای نوین و انرژیهای تجدیدپذیر به نفع اروپا باشد. این امر میتواند بهویژه برای کشورهای اروپایی که به دنبال تقویت روابط خود با چین و بهرهبرداری از مزایای اقتصادی هستند، یک فرصت استراتژیک به شمار آید.
با توجه به آمارها و روندهای اقتصادی، روابط تجاری چین و اروپا در حال نزدیکتر شدن به یک نقطه عطف است.
چنین روندهایی میتوانند تأثیرات عمیقی در شکلگیری آینده روابط اروپا و چین در دوره دوم ریاستجمهوری ترامپ داشته باشند. اگر آمریکا به سمت کاهش تعاملات خود با اتحادیه اروپا پیش برود، چین میتواند فرصتهای جدیدی برای همکاری با اروپا در زمینههای اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک فراهم کند. در این شرایط، اتحادیه اروپا ممکن است به سمت چین بهعنوان یک شریک استراتژیک جدید حرکت کند، بهویژه در عرصههای اقتصادی و دیپلماتیک، که میتواند به نفع هر دو طرف باشد.
