در گفتگوی «نقش اقتصاد» با فردین آقابزرگی مطرح شد: ریسک  تنگ‌تر شدن حلقه  تحریم‌ها بر سر بازار سرمایه

مِهردخت میرزایی- بازار سرمایه، به عنوان دماسنج اقتصاد هر کشور، همواره تحت تأثیر عوامل متعدد داخلی و خارجی قرار دارد. از جمله این عوامل می‌توان به تحولات سیاسی و بین‌المللی اشاره کرد که می‌توانند نوسانات چشمگیری را در بازارهای مالی، به ویژه بورس ایجاد کنند. مدتی است که موضوع مکانیسم ماشه و فعال شدن آن، به یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث در فضای اقتصادی و سیاسی ایران تبدیل شده است. زیرا این مکانیسم که برگرفته از توافق هسته‌ای برجام است با فعال شدنش می‌تواند به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود و همین امر، نگرانی‌های جدی را در مورد آینده اقتصاد و بدنبال آن، بازار سرمایه کشور به وجود آورد.

تأثیر فعال شدن مکانیسم ماشه بر بورس ایران

فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها می‌توانند پیامدهای عمیقی بر بورس ایران داشته باشندکه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

-افزایش ریسک سیستماتیک: بازگشت تحریم‌ها، ریسک کلی سرمایه‌گذاری در ایران را به شدت افزایش می‌دهد و این امر، موجب خروج سرمایه‌های خارجی، کاهش تمایل سرمایه‌گذاران داخلی برای ورود به بورس و در نهایت، افت شاخص‌ها و ارزش سهام شرکت‌ها می‌شود.

-کاهش سودآوری شرکت‌ها: شرکت‌های بورسی، به ویژه آن‌هایی که وابستگی زیادی به تجارت بین‌المللی، صادرات نفت یا واردات مواد اولیه دارند، به شدت از تحریم‌ها متضرر خواهند شد.

-محدودیت‌های بانکی: مشکلات در انتقال پول، کاهش فروش نفت و دشواری در تأمین قطعات و مواد اولیه، همگی به کاهش سودآوری و در نتیجه، افت ارزش سهام این شرکت‌ها منجر می‌شوند.

-نوسانات ارزی و تورم: فعال شدن مکانیسم ماشه معمولاً با نوسانات شدید در بازار ارز و افزایش نرخ تورم همراه است. هرچند افزایش نرخ ارز می‌تواند به نفع شرکت‌های صادرات‌محور باشد، اما در مجموع، تورم بالا و نبود قطعیت اقتصادی، محیطی نامساعد برای فعالیت‌های بورسی ایجاد می‌کند.

-کاهش نقدشوندگی بازار: با افزایش ریسک و کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری، بسیاری از سرمایه‌گذاران به سمت فروش سهام خود حرکت می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش نقدشوندگی بازار و دشواری در خرید و فروش سهام شود.

-تأثیرات روانی: خبر فعال شدن مکانیسم ماشه، بار روانی منفی شدیدی بر فعالان بازار سرمایه دارد. ترس و ناامیدی، اغلب منجر به تصمیمات هیجانی و فروش‌های گسترده می‌شوند که خود به تشدید روند نزولی بازار کمک می‌کنند.

سایه ماشه بر سر بازارهای مالی

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با «نقش اقتصاد»، درمورد تأثیر فعال شدن مکانیسم ماشه بر بورس کشور گفت: همان طور که پیش‌بینی می‌شد مکانیسم ماشه فعال و اجرایی می‌شود. بنده اعتقاد دارم که این تأثیرهای منفی بر اقتصاد و بازار سرمایه کشور از اردیبهشت ماه سال جاری که شاخص کل 3 میلیون و 300 هزار واحد بود و تا آستانه 2 میلیون و 300 هزار واحد رسید و یک میلیون واحد افت کرد ناشی از درنظر گرفتن این احتمال‌ها بود؛ همان طور که از ابتدای سال نیز، به دلیل غالب شدن این نظریه و استنباط که امکان دارد ایران با آمریکا به توافق برسند شاخص از 2 میلیون و 700 هزار واحد تا حدود 3 میلیون و 300 هزار واحد هم، رشد کرد.

کاهش بیش از اندازه شاخص بورس توجیه‌پذیر نیست

آقابزرگی ادامه داد: التهاب‌های منفی و اثرهای سوء که در اذهان برخی از فعالان بازار سرمایه وجود دارند که به محض فعال شدن مکانیسم ماشه، اتفاق‌های جبران‌ناپذیری در بورس می‌افتند این طور نیست. چون این موضوع تأثیرهای خود را گذاشته است و بنده از قبل، این را پیش‌بینی کرده بودم و اگرچه الان انتظار ندارم که شاخص بورس یا قیمت‌ها به صورت شارپی به سمت بالا و مثبت حرکت کنند اما کاهش بیش از اندازه آن توجیه‌پذیر نیست؛ به طوری‌که اگر بورس را با سایر بازارها مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که در مجموع، بین بازار بورس و سایر بازارها مزیت نسبی وجود دارد.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: سایر بازارها هم، رکود داشته‌اند و از تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌ها ریسک بیشتری می‌پذیرند؛ بنابراین شرایط فعلی هرچند در کوتاه‌مدت آن‌چنان قابل پیش‌بینی نیست ولی اگر ایران واکنش نامتعارف و نامتناسبی در مقابل مکانیسم ماشه نشان ندهد به نظرم وضعیت بورس کشور در همین مدار خواهد بود. در نتیجه، به مرور زمان التهاب منفی کاهش پیدا خواهد کرد و از آن جایی که بورس در سطح ارزندگی قرار دارد این امر موجب می‌شود که روند مثبت ملایمی داشته باشد.