آلودگی کره زمین با مواضع شکم سیری

سعید قصابیان کارشناس اقتصادی: در این چند قرن از زمان انقلاب صنعتی در اروپا تاکنون، اگزوز کارخانجات انگلستان و آلمان هوا را آلوده کرده‌اند یا اگزوز کارخانجات هندوستان؟ در این چند قرن تاکنون از زمان سیطره نیروی دریائی پرتغال و اسپانیا و نهایتاً انگلستان بر اقیانوس‌های جهان، دریاهای جهان را کشتی‌های انگلیسی آلوده‌اند یا کشتی‌های مالزیائی و اندونزیائی؟ بیشترین کشتی‌های غرق شده در اعماق دریاها و اقیانوس‌ها متعلق به کدام کشورها هستند؟ در این چند قرن از زمان انقلاب صنعتی در اروپا تاکنون، اگزوز لوکوموتیوهای بخار زغال سنگ سوز امریکائی و انگلیسی و آلمانی به هوا صادر شده یا اگزوز لوکوموتیوهای کشورهای عربی؟ قبل از گاز طبیعی و قبل از گازوئیل، نیروگاه‌های برق اروپا با کدام سوخت کار می‌کردند؟ آلایندگی زغال سنگ چند برابر گاز طبیعی ست؟ افزایش محصولات کشاورزی با آفَت کُش های شیمیائی، محصول تکنولوژی کدام کشورهاست؟ محصول استفاده از این آفت کش ها، صدور کدام گاز است؟ بیشترین یخچال‌های حاوی مواد مُبرد آلاینده (CFC و HCFC) ساخت کجا هستند؟ اگر حمل و نقل مسئول بیش از 70 درصد آلودگی در جهان است، بیشترین خودروها محصول کارخانجات کدام کشورها هستند؟ نرخ مصرف 20 لیتر در هر صد کیلومتر در خودروهای سواری امریکائی تا هشتاد را فراموش نکرده‌ایم. بزرگ‌ترین تولید کنندگان و مصرف کنندگان نایلون و پلاستیک کدام کشورها هستند و با زباله‌های پلاستیکی خود چه می‌کنند؟ آیا صادرات پسماندهای الکترونیکی به آسیا راه حل کاهش آلودگی ست یا روش خلاص شدن از شَر آنها؟ چه مردمی در دنیا بیش از امریکائیان می‌خورند و می‌آشامند و می‌پاشند؟ چند برابر مردم افریقا؟ آن‌ها با انبوه زباله‌های تَر خود چه می‌کنند؟ مهم‌ترین گاز آلاینده حاصل از سوزاندن زباله کدام است؟ آلودگی نفتی در خلیج مکزیک کار آن شرکت نفتی معظم انگلیسی بود یا شرکت فلات قاره ایران؟

کشورهای ثروتمند و صنعتی و توسعه یافته با این سابقه سیاه، اخیراً با حاد شدن مسائل زیست محیطی و گرم شدن کره زمین چشم بر عملکرد گذشته خود بستند و عَلَم کاهش کربن و کاهش گازهای گلخانه‌ای را بلند کرده‌اند و پیشگام کاهش گازهای گلخانه‌ای و حفاظت از لایه اوزون شدند و نگران میکروپلاست ها در اعماق اقیانوس‌ها. بر سر و سینه زدند و هشدارها دادند و تحقیقات زیادی را سامان دادند و رفتند دنبال خودرو کم مصرف و برقی و رفتند دنبال نیروگاه بادی و خورشیدی و زمین گرمائی و کنفرانس زیست محیطی متعدد بر پا کردند و پیمان پاریس را بستند و هر سال در یک کشور جمع شدند برای اشک ریختن برای کره زمین و ذکر مصیبت کربن. این ثروتمندان و متهمان اصلی آلودگی زمین، کشورهای در حال توسعه و کشورهای جنوب جهانی را سرزنش کردند بخاطر ادامه روش‌های تولید آلاینده قبلی. از آن شگفت انگیزتر سرزنش آنان بر کشورهای نفتخیز بود که شما چرا حامل‌های انرژی فسیلی را تولید می‌کنید و چرا در تولید انرژی از تجدید پذیرها سرمایه گذاری نمی‌کنید؟ حتی عده‌ای از نمایندگان دول ثروتمند خرده گرفتند که اصلاً چرا اجلاس آب و هوائی در کشورهای نفتخیز (باکو و دبی) برگزار می‌شود؟ گوئی کشورهای نفتخیز دشمن کره زمین هستند و حضرات امریکائی و اروپایی دایه‌گان دلسوزتر از مادر. این در حالی ست که:

اولاً ) بزرگ‌ترین مصرف کننده سوخت‌های فسیلی و بزرگترین مشتریان نفت و گاز، همان کشورهای توسعه یافته هستند و اگر با کاهش سرمایه گذاری در تولید سوخت‌های فسیلی قیمت نفت اندکی افزایش پیدا کند اقتصادشان به تلاطم می افتد و رشد اقتصادی‌شان کند می‌شود و چه بسا باز هم کاسه و کوزه افزایش قیمت را بر سر کشورهای تولید کننده نفت بشکنند.

دوماً ) تکنولوژی استخراج نفت و گاز در دست شرکت‌های عظیم نفتی مانند شل و اکسون موبیل و شورون و توتال و اِنی و رپسول و سینوپک و گاسپروم است که همگی متعلق به کشورهای ثروتمند هستند. اخبار جدید حاکی از دُم خروسی ست که نشان می‌دهد این شرکت‌های نفتی بر خلاف تعهدشان در اجلاس زیست محیطی چند سال اخیر از وعده خودشان برای کاهش سرمایه گذاری در فسیلی‌ها و افزایش سرمایه گذاری در تجدید پذیرها عدول کرده‌اند؛ بهانه‌شان هم بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین است.

با سر کار آمدن ترامپ اما ورق برگشت و دُم خروس آشکارتر شد. ترامپ علناً اعلام کرد از همه توافقات آب و هوائی خارج خواهد شد و بعید است که حتی یک سِنت هم در این توافق مشارکت کند. ترامپ بارها گفته که رفاه کارگران زغال سنگ و نفت کشورش را بر کاهش کربن اولویت می‌دهد. دیروز اروپائیان هم نقاب از چهره برداشتند و مدیر عامل BP اعلام کرد که در شعارهای کربن صفر زیاده روی کرده‌ایم و از موضع 5 سال پیش خود عقب نشست. این شرکت میزان سرمایه گذاری در تولید نفت و گاز را افزایش خواهد داد. اورزولافون در لاین رئیس کمیسیون اروپا نیز بر این عقب نشینی صحه گذاشت. با این تحولات بسیار سریع می‌توانیم به این جمع بندی برسیم که اشکی که اروپائیان و امریکائیان بر محیط زیست و افزایش کربن و لایه اوزون و میکروپلاست ها می‌ریخته‌اند و سرزنشی که بر کشورهای جنوب جهانی روا داشته‌اند از سر شکم سیری بوده و حالا که به عسرت و رکود اقتصادی گرفتار شده‌اند زیر همه حرف‌ها و شعارهای قبلی خود زده‌اند و انگار نه انگار که تا همین دیروز عَلَم کاهش گازهای گلخانه‌ای را بلند کرده و پیشگام کاهش کربن بوده‌اند و انگار نه انگار که کره زمین از پارسال گرمتر است. جمع بندی مهم برای ایران اما، عدم دنباله روی از مواضع مذبذب این کشورها و رفتار بر حسب مصلحت کلان کشور است.