عوامل کلیدی اثرگذار بر نرخ طلا

احمد غضنفری هرندی- تحلیلگر بازارهای مالی: بازار طلای ایران در سالهای اخیر با نوسانات بسیار شدیدی روبرو بوده است، قیمت طلا در ایران نه تنها تحت تأثیر قیمت جهانی آن، بلکه به طور قویتری تحت سیطره نرخ ارزهای داخلی (به ویژه دلار و یورو)، تورم بالای داخلی، انتظارات تورمی و رویدادهای ژئوپلیتیک قرار دارد. در شرایط کنونی، طلا در ایران بیشتر به عنوان یک پناهگاه امن برای حفظ ارزش دارایی در برابر کاهش ارزش پول ملی دیده میشود تا یک کالای مصرفی لوکس. اما عوامل کلیدی مؤثر بر قیمت طلا در ایران کدامند؟

1. عوامل بینالمللی:

ـ قیمت جهانی طلا (اونس طلا): این قیمت بر اساس دلار آمریکا تعیین میشود. افزایش قیمت اونس، به طور مستقیم بر قیمت طلای داخلی اثر میگذارد.

ـ سیاستهای بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو): افزایش نرخ بهره در آمریکا معمولاً باعث تقویت دلار و کاهش قیمت طلا میشود و برعکس.

ـ رویدادهای ژئوپلیتیک: جنگها، تنشهای سیاسی و بحرانهای جهانی (مانند جنگ اوکراین یا تنشهای خاورمیانه) باعث افزایش تقاضا برای طلا به عنوان دارایی امن میشود.

ـ قدرت دلار آمریکا: رابطه معکوس با قیمت طلا دارد. هرچه دلار قویتر باشد، قیمت طلا تمایل به کاهش دارد.

2. عوامل داخلی

ـ نرخ ارز در بازار آزاد ایران: این مهمترین عامل تعیین کننده قیمت طلا در ایران است. از آنجایی که طلای خام با ارز خریداری میشود، رابطه مستقیمی بین قیمت دلار و تومان با قیمت طلای داخلی وجود دارد. افزایش نرخ دلار، بلافاصله و به طور قابل توجهی قیمت طلا را بالا میبرد.

ـ تورم و رکود اقتصادی: تورم ساختاری و بالا در ایران، مردم را به سمت سرمایهگذاری در داراییهای مشهود مانند طلا و ارز سوق میدهد تا از depreciate شدن ارزش پول نقد خود جلوگیری کنند.

ـ بیثباتی سیاسی و اقتصادی داخلی: اخبار مربوط به تحریمها، مذاکرات برجام، انتخابات و اعتراضات داخلی بر انتظارات تورمی و در نتیجه بر تقاضا برای طلا اثر میگذارد.

ـ سیاستهای بانک مرکزی ایران: تصمیمات مربوط به نرخ بهره، کنترل بازار ارز و عرضه سکه به بازار، میتواند در کوتاهمدت بر نوسانات قیمت تأثیر بگذارد.

ـ قیمت سکه تمام بهار آزادی: سکه به عنوان نماد سرمایهگذاری در طلا، نقش پیشران بازار را دارد. تغییرات قیمت سکه، معمولاً زودتر از طلای آبشده و مصنوعات طلا رخ میدهد.

تحلیل روندهای اخیر و چشمانداز آینده

ـ روند صعودی بلندمدت: در یک دهه گذشته، قیمت طلا در ایران با وجود نوسانات کوتاهمدت، یک روند صعودی بسیار پرشیب را تجربه کرده است. این امر به دلیل تورم مزمن و کاهش مستمر ارزش ریال است.

ـ حساسیت بالا به نرخ ارز: در ماههای اخیر، با هر نوسان در قیمت دلار در بازار آزاد، شاهد نوسانات شدید و لحظهای در قیمت طلا و سکه بودهایم.

ـ افزایش تقاضای سرمایشی: در شرایطی که گزینههای سرمایهگذاری مطمئن و پربازده (مانند بورس) جذابیت خود را از دست دادهاند، طلا به عنوان یک گزینه سنتی و کمریسکتر برای حفظ سرمایه مورد استقبال قرار گرفته است.

ـ تأثیر تحریمها: تحریمها دسترسی ایران به بازارهای جهانی و ذخایر ارزی را محدود کرده و فشار بر بازار ارز داخلی را افزایش دادهاند که این امر به طور غیرمستقیم بر قیمت طلا تأثیر میگذارد.

پیشبینی دقیق قیمت طلا در ایران بسیار دشوار است، اما با در نظر گرفتن شرایط کنونی: در کوتاهمدت بازار بسیار پرنوسان و متأثر از اخبار سیاسی و اقتصادی خواهد بود. هرگونه خبر مثبت یا منفی در مذاکرات بینالمللی یا در مورد تحریمها میتواند باعث نوسانات شدید شود. در بلندمدت نیز تا زمانی که تورم ساختاری کنترل نشده و بیثباتی در بازار ارز وجود دارد، روند کلی قیمت طلا در ایران صعودی خواهد بود. طلا احتمالاً کماکان به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایههای خرد و کلان عمل خواهد کرد.

ریسکهای سرمایهگذاری در طلای ایران:

1. نوسانات شدید قیمت: امکان ضررهای سنگین در بازههای کوتاهمدت وجود دارد.
2. ریسک نقدشوندگی: در اوج بحرانهای اقتصادی، ممکن است نقد کردن طلا با مشکل مواجه شود یا با قیمت پایینتری انجام گیرد.
3. ریسک نگهداری فیزیکی: نگهداری طلای فیزیکی خطر دزدی یا گم شدن را به همراه دارد.
4. ریسک سیاستگذاری: تصمیمات ناگهانی دولت برای کنترل بازار میتواند بر سرمایهگذاران تأثیر بگذارد.

طلای ایران بازاری است که بیش از آنکه تابع منطق بازارهای جهانی باشد، تابع ریسکهای داخلی و فشارهای اقتصادی است، برای هر فردی که قصد تحلیل یا سرمایهگذاری در این بازار را دارد، رصد دقیق نرخ ارز، اخبار سیاسی و سیاستهای اقتصادی داخلی حتی از پیگیری قیمت جهانی طلا مهمتر است، این بازار برای سرمایهگذاری کوتاهمدت بسیار پرریسک است، اما در بلندمدت، سابقه خوبی در حفظ ارزش در برابر تورم داشته است.