سارینا سیف-روزنامه نگار: سخنگوی دولت، دبیر هیات دولت و برخی از نمایندگان مجلس، تاکنون از احتمال سه نرخی شدن بنزین سخن به میان آورده‌اند. با این حال اظهارات متعددی در مورد نرخ سوم عنوان شده است که از 5 هزار تومان تا بیش از 30 هزار تومان در نوسان است. موضوع سه نرخی شدن بنزین یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که دولت در نظر دارد. به بیان دیگر، با کنار هم قرار گرفتن اظهارات نمایندگان مجلس و اعضای دولت در هفته‌های گذشته، می‌توان گفت که موضوع سه نرخی شدن بنزین قطعی شده است. با این حال تاکنون چندین نرخ متفاوت برای نرخ سوم بنزین مطرح شده است که نیازمند بررسی است.
سناریو تعیین نرخ سوم 5 هزار تا 7 هزار!
به گزارش تجارت نیوز، آن‌طور که همشهری گزارش داده، رضا سپهوند، دبیر کمیسیون انرژی مجلس، عنوان کرد: «طبق برنامه‌ای که در دولت مطرح است، ضمن حفظ سهمیه‌های 1500 و 3000 تومانی، نرخ سومی برای بنزین ایجاد می‌شود که رقم آن 7500 تومان پیشنهاد شده؛ البته هنوز نهایی نیست و باید در دولت یا شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا بررسی و تصویب شود. در لایحه بودجه 1404 برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد، اما دولت برای سال آینده طرحی را بررسی می‌کند که در صورت تصویب، از سال 1405 اجرایی می‌شود.» آن طور که باشگاه خبرنگاران جوان گزارش داده، محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، اظهار داشت: «دولت در جلسه‌ای که در مجلس برگزار شد، برنامه‌ای را ارائه کرد تا استفاده بیش از حد مردم از کارت‌های جایگاه سوخت مدیریت شود. بر این اساس، افزایش قیمت سوخت در کارت جایگاه‌های سوخت مطرح شده است؛ به‌طوری‌که قیمت سوخت در کارت جایگاه‌ها به پنج هزار تا شش هزار تومان برسد که البته رقم 5 هزار تومان بیشتر مورد بحث است.» وی یادآور شد: «سهمیه 60 لیتر بنزین 1500 تومانی و 100 لیتر بنزین 3000 تومانی همچنان در کارت‌های سوخت افراد باقی خواهد ماند. اما در صورتی که افراد بخواهند از کارت سوخت جایگاه‌ها استفاده کنند، باید قیمت بالاتری بپردازند که فعلاً پیشنهاد وزارت نفت برای این نرخ، 5000 تومان است.» همچنین آن طور که خبرگزاری دانشجو گزارش داده، حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «هرچند نرخ پنج‌هزار تومانی بنزین هنوز به‌صورت رسمی اعلام نشده، اما اجرای آن در دستور کار قرار دارد و تصمیم برای اصلاح قیمت سوخت به‌زودی عملیاتی خواهد شد، حتی اگر هنوز به شکل رسمی اعلام نشده باشد.» با توجه به اظهارات بیان‌شده، بنا بر نظر نمایندگان مجلس، نرخ سوم بنزین بین 5 هزار تا 7 هزار و 500 تومان است.
نرخ سوم بنزین بیش از 30 هزار تومان است؟
با این که نمایندگان مجلس نرخ سوم بنزین را بین 5 هزار تا 7 هزار و 500 تومان عنوان کرده‌اند، اما زمزمه‌هایی از تعیین نرخ سوم به قیمت‌های بالاتر نیز شنیده می‌شود. سید کامل تقوی‌نژاد، دبیر هیات دولت، در حاشیه جلسه چهارشنبه 21 آبان هیات دولت در مورد سه نرخی شدن قیمت بنزین، گفت: «این موضوع آن‌گونه که در جامعه مطرح است، انجام نخواهد شد بلکه در برخی سهمیه‌ها از جمله سهمیه خودروهای دولتی تجدید نظر خواهد شد. در مورد زمان و نرخ هنوز تصمیمی اتخاذ نشده و مباحث کارشناسی در جریان است. بنزین هم با قیمتی نزدیک به نرخ واردات عرضه خواهد شد.» فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در حاشیه جلسه هیات دولت در روز چهارشنبه درباره احتمال سه‌نرخی شدن قیمت بنزین توضیح داد: «سهمیه‌های فعلی بنزین همچنان برقرار است و هیچ تغییری در سهمیه‌های اول و دوم اعمال نخواهد شد. نمی‌توانیم اجازه دهیم بنزینی که برای دولت حدود 30 هزار تومان در هر لیتر هزینه دارد، به‌صورت قاچاق از کشور خارج شود.» به گفته سخنگوی دولت: «بررسی‌ها و تصمیم‌گیری‌های مربوط به قیمت بنزین خودروهای لوکس، دولتی و مناطق آزاد در دستور کار قرار دارد و زمان نهایی اعلام تصمیمات جدید نیز به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد.» با توجه به اظهارات این دو مقام مسئول باید گفت اگر قرار است نرخ بنزین با قیمتی نزدیک به نرخ واردات عرضه شود، سخنگوی دولت این نرخ را حدود 30 هزار تومان عنوان کرده است. همچنین محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس جمهوری، در آبان ماه سال جاری در جمع خبرنگاران: «نرخ هر لیتر بنزین برای دولت 34 هزار تومان تمام می‌شود. آیا قرار است نرخ سوم بنزین حدود 30 هزار تومان باشد؟
شیوه اجرای طرح سه نرخی همچنان نامشخص
همان‌طور که نرخ سوم بنزین هنوز مشخص نیست، باید گفت شیوه اجرای آن نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. یعنی مشخص نیست که قرار است سهمیه سومی ایجاد شود یا به طور کلی کارت آزاد جایگاه‌ها با نرخ سوم مورد استفاده قرار گیرند. آن‌طور که باشگاه خبرنگاران جوان گزارش داده، فرهاد شهرکی، نایب رئیس اول کمیسیون انرژی مجلس، عنوان کرد: «دولت به این فکر افتاده که بتواند یک تغییر قیمت داشته باشد. البته تاکنون در مجلس مطرح نشده و به مجلس هم هیچ اطلاعی داده نشده و کمیسیون انرژی هم حتی مورد مشورت قرار نگرفته، اما همین صحبت‌هایی که شما شنیدید، ما هم شنیدیم که احتمال دارد کارت آزاد جایگاه‌های سوخت یک تغییر قیمتی داشته باشد که به نوعی در مصرف بنزین صرفه‌جویی شود، اما اینکه چه قیمتی است، واقعاً اطلاع نداریم.» سخنگوی دولت نیز تأیید کرده است که اولین قدم بررسی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها مربوط به قیمت بنزین خودروهای لوکس، دولتی و مناطق آزاد است. اگر قرار است طرح سه نرخی شدن بنزین ابتدا برای این خودروها اجرا شود، چگونه قرار است از طریق کارت‌های جایگاه‌ها عملی شود؟ در مجموع، گرچه اظهارات مسئولان دولت و نمایندگان مجلس نشان می‌دهد که سیاست سه‌نرخی شدن بنزین به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی مدیریت مصرف و مهار قاچاق سوخت مطرح است، اما همچنان نه نرخ نهایی و نه شیوه اجرای آن به‌طور رسمی اعلام نشده است. فاصله معنادار میان سناریوهای مختلف از نرخ‌های 5 هزار تا 7 هزار و 500 تومانی تا قیمت‌های نزدیک به بهای واردات بیان‌گر اختلاف نظر جدی در سطح کارشناسی و سیاستگذاری است. این تصمیمی بدون تردید پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای به‌دنبال دارد، با این حال همچنان جزئیاتی از آن مشخص نیست.
